14 . صورت جريان وجوه نقد بايد منعكس كننده جريانهاي نقدي طي دوره تحت سرفـصل هاي اصـلي زير باشد:
در ارائـه جريانهاي نقدي ، رعايت ترتيب سرفصل ها به شرح بالا و نيز ارائـه جمع جريان هاي نقدي منعكس شده در هر سرفصل و جمع كل جريانهاي نقدي قبل از سرفصل فعاليت هاي تـأمين مـالي ضرورت دارد.
15 . صورت جريان وجوه نقد همچنين بايـد شـامل صـورت تطبيـق مانـده اول دوره و پايـان دوره وجه نقد باشد . صورت تطبيق مزبور بايد هرگونه تفاوت هاي ارزي ناشي از مانده هـاي وجـه نقـد ارزيكه به سود و زيان منظور شده است منجمله تفاوت هاي ارزي ناشي از تسعير جريان هاي نقدي واحدهاي تجاري فرعي خارجي به نرخ هايي غير از نرخ تاريخ ترازنامه و ساير گردشهاي مربوط را نشان دهد.
16 . به منظور ارتقاي درك استفاده كنندگان از صورتهاي مالي و كمك به دسـتيابي بـه اهـداف گزارشگري وجه نقد از طريق ارائـه اطلاعات مفيد، لازم است هريك از جريان هاي نقـدي در قالب طبقات همگون كه معمولاً قابل ارتباط بـا فعاليتهـاي اصـلي بـه وجـود آورنـده جريانهاي نقدي مربوط است، در صورت جريان وجوه نقد انعكاس يابد. از آنجا كه ارائـه صورت مزبور در قالب سرفصل هاي اصلي به قابليت مقايسه اطلاعات در سطح واحـدهاي تجاري مختلف كمك ميكند، استاندارد حاضـر طبقـه بنـدي جريان هـاي نقـدي را تحـت سرفصل هاي اصلي مندرج در بند 14 ضروري ميشمارد.
17 . هريك از سرفصل هاي اصلي صورت جريان وجوه نقد متشكل از سرفصل هاي فرعـي اسـت كه با توجه به تنوع جريان هاي نقدي در واحدهاي تجاري مختلف، ميتواند متفاوت باشـد. با اين حال توصيه ميشود عناوين سرفصل هاي فرعي بكار رفته در پيوست هاي شماره 1 تا 3 اين استاندارد، در صورت اهميت جريان هـاي نقـدي مربـوط در ارائــه صـورت جريـان وجوه نقد واحدهاي تجاري مورد استفاده قـرار گيـرد. بـديهي اسـت واحـدهاي تجـاري ميتوانند علاوه بر سرفصل هاي فرعي موصوف، سرفصل هاي فرعي ديگـري را كـه متـضمن اطلاعات مربوط به شرايط خاص آن واحدها باشد، در ارائـه صورت جريـان وجـوه نقـد بكار گيرند.
18 . مبلغ جريانهاي نقدي ناشي از فعاليت هاي عملياتي، يكي از شاخصهاي اصلي ارزيـابي ايـن موضوع است كه عمليات واحد تجاري تا چه ميزان به جريان هاي وجه نقـدكـافي جهـت بازپرداخت وامها، نگهداشت توان عملياتي واحد تجاري و پرداخت سود سهام منجر شـده و انجام سرمايه گذاري هاي جديد را بدون تمسك به منابع مالي خارج از واحد تجاري ميسر كرده است. ارائه اطلاعات درباره جزئيات جريان هاي نقدي عملياتي تاريخي، در كنار ساير اطلاعات، براي پيش بيني جريان هاي نقدي آتي مفيد خواهد بود.
19 . فعاليت هاي عملياتي عبارت از فعاليت هاي اصلي مولد درآمد عملياتي واحـد تجـاري اسـت.فعاليت هاي مزبور متضمن توليد و فروش كالا و ارائـه خدمات است و هزينه ها و درآمدهاي مرتبط با آن در تعيين سود يا زيان عملياتي درصـورت سـود و زيـان منظـور مـيشـود.جريان هاي نقدي ناشي از فعاليت هاي عملياتي اساساً دربرگيرنده جريان هاي ورودي و خروجي نقدي مرتبط با فعاليت هاي مزبور است. مثال هـايي از جريان هـاي نقـدي ناشـي از فعاليت هـاي عملياتي به شرح زير است:
20 . از آنجا كه طبقه بندي جريانهاي نقدي در صورت جريان وجوه نقد به سرفصل هاي مشخصي محدود شده است، همواره اين احتمال وجود دارد كه برخي جريان هاي نقدي ماهيتاً به طور مستقيم قابل ارتباط با هيچ يك از سرفصل هاي اصلي نباشد. بدين لحاظ ، بـه موجـب ايـن استاندارد درصورت وجود چنين اقلامي، جريان هاي نقدي مربوط به عنوان جريان هاي نقدي ناشي از فعاليت هاي عملياتي طبقه بندي ميشود. نمونه اين اقلام، جريان هاي نقدي مـرتبط بـا فروش مواد اوليه در واحدهاي تجاري توليدي و جريان هاي نقدي ناشي از خـدمات جنبـي فعاليت هاي اصلي از قبيل حمل موردي كالاي فروش رفته است.
21 . واحدهاي تجاري بايد جريانهاي نقدي ناشي از فعاليت هاي عملياتي را با بكارگيري يكـي از روش هاي زير گزارش كنند:
22 . براي گزارش خالص جريان وجـوه نقـد ناشـي از فعاليت هـاي عمليـاتي در روش مـستقيم،دريافت هـا و پرداخت هاي نقـدي عملياتي (از قبيل دريافتهاي نقدي از مـشتريان، پرداختهـاي نقـدي به فروشندگان و پرداخت هاي نقدي به كاركنان يا از جانب كاركنان) كه تشكيل دهنده خالص جريان وجوه نقد ناشي از فعاليت هاي عملياتي است، به طـور جداگانـه در صـورت جريان وجوه نقد ارائه ميشود. در گزارشگري به روش غير مستقيم، با انجام تعـديلاتي در سود يا زيان عملياتي در رابطه با موارد مندرج در صفحه بعد، جريان خـالص وجـه نقـد ناشي از فعاليت هاي عملياتي محاسبه ميشود:
لازم به ذكر است كه در محاسبه جريان خالص وجه نقد ناشي از فعاليت هاي عملياتي، اقلام مورد اشاره در بند 20 ،درصورت وجود، نيز بايد مدنظر قرار گيرد.
23 . مزيت اصلي روش مستقيم اين است كه دريافت ها و پرداخت هـاي نقـدي عمليـاتي را نـشان ميدهد. اطلاع از منابع مشخص دريافت هاي نقدي و مقاصد مربـوط بـه پرداخت هـاي نقـدي انجام شده در دوره هاي گذشته ميتواند در براورد جريانهاي نقدي آتي مفيد واقـع شـود،ليكن ممكن است در برخي موارد، منافع حاصل از ارائـه اطلاعـات بـه اسـتفاده كننـدگان بدين شيوه، بر هزينه هاي تهيه و ارائـه اين اطلاعات توسط واحد تجـاري فزونـي نداشـته باشد، لذا اين استاندارد كاربرد روش مستقيم را الزامي نميداند. با اينحال در شرايطي كـه مزاياي اطلاعات ارائه شده در روش مستقيم بر هزينه هاي تهيه اين اطلاعات فزوني داشـته باشد، به منظور ارائـه اطلاعات مفيد، استفاده از روش مستقيم توصيه ميشود.
24 . مزيت اصلي روش غيرمستقيم اين است كه تفاوت بين سود عملياتي و جريان وجـه نقـد ناشـي از فعاليت هـاي عمليـاتي بـه گونـه برجـسته اي نـشان داده مـيشـود. بـسياري از استفاده كنندگان صورت هاي مالي معتقدند كه چنين صورتي در ارائـه تـصويري از كيفيـت سود واحد تجاري، حائز اهميـت اساسـي اسـت. برخـي سـرمايه گـذاران و بـستانكاران،جريان هاي نقدي آتي را از طريق تخمين سود آتي و انجام تعديلاتي در رابطه بـا اقـلام بـا ماهيت غيرنقدي و نيز اقلام مبتني بر تعهدي عمل كردن درآمد و هزينه براورد ميكنند و از اين رو، اطلاعات مربوط به تعديلات مزبور در دوره هـاي گذشـته مـيتوانـد در بـرآورد تعديلات آتي مفيد واقع شود.
25 . در ارائـه جريانهاي نقدي ناشي از فعاليت هاي عملياتي، تبعيت از الگوهاي زير ضروري است:
26 . به منظور فراهم كردن قابليـت مقايـسه، لازم اسـت واحـدهاي تجـاري مختلـف در تهيـه صورت جريان وجوه نقد از شكل واحدي تبعيت كنند. در اين رابطه ضروري است خالص جريان نقدي ناشي از فعاليت هاي عملياتي در صورت جريان وجـوه نقـد انعكـاس يافتـه و صورت تطبيق آن با سود يا زيان عمليـاتي دوره در يادداشـتهاي توضـيحي افـشا شـود.
انعكاس صورت تطبيق مزبور در يادداشتهاي توضيحي به اين دليل است كه اين صـورت،بخشي از صورت جريان وجوه نقد محسوب نميشود، چرا كه اطلاعات ارائـه شـده درآن در چارچوب وظايف اصلي صورت اخير يعني ارائـه اطلاعات در مورد منابع و مـصارف وجه نقد و تغييرات نقدينگي واحد تجاري قرار نميگيرد، بلكه ارائـه آن اصولاً به منظـور ايجاد ارتباط بين اطلاعات مندرج در صورت جريان وجوه نقد و اطلاعات ارائـه شـده در ساير صورتهاي مالي اساسي صورت ميگيرد. باتوجه بـه مطالـب يـاد شـده، در صـورت بكــارگيري روش مــستقيم، ضــمن درج دريافت هــا و پرداخت هــاي نقــدي عمليــاتي در صورت جريان وجوه نقد، صورت تطبيـق يادشـده نيـز در يادداشـت هاي توضـيحي ارائـه ميشود.
27 . كليـه جريانهــاي عمــده ورودي و خروجــي نقــدي مـرتبط بــا هريــك از سرفــصلهاي “ بــازدهسرمايه گـذاري ها و سـود پرداختـي با بـت تـأمين مـالي ”، “ ماليـات بـر درآمـد ” ، “ فعاليتهـاي سرمايه گذاري ” و “ فعاليت هاي تأمين مالي ” بايد برمبناي ناخالص و به طـور جداگانـه در صـورت جريان وجوه نقد انعكاس يابد ، مگر در مورد جريانهاي نقدي مشروحه در بنـدهاي 36 و 38 كـه برمبناي خالص گزارش ميشود .
28 . به موجب اين استاندارد، ارائـه خالص جريان نقدي ناشي از فعاليت هاي عملياتي نبايد تحت تأثير ساختار سرمايه واحد تجاري قرار گيرد و بدين ترتيب پرداخت هاي مـرتبط بـا سـود و كارمزد تأمين مالي بايد جداگانه نـشان داده شـود و نيـز نحـوه ارائــه صـورت جريـان وجوه نقد بايد تا حد امكان با ساير صورتهاي مالي اساسي از جمله صورت سود و زيـان هماهنگي داشته باشد. براين اساس، به استثناي مورد مندرج در بند 30 ، كليه مبالغ دريافتي و پرداختي در رابطه با سود سهام، درآمد سرمايه گـذاري و سـود و كـارمزد تـأمين مـالي معمولاً در سرفصل جداگانهاي با عنوان “ بازده سرمايه گذاري ها و سود پرداختي بابت تأمين مالي” طبقه بندي ميشود.
29 . بازده سرمايه گذاري ها و سود پرداختي بابت تأمين مالي دربرگيرنـده دريافت هـاي حاصـل از مالكيت سرمايه گذاري ها و سود دريافتي از بابت سـپرده هـاي سـرمايه گـذاري بلندمـدت و كوتاه مدت بانكي و نيز پرداخت هاي انجام شده به تأمين كنندگان منابع مالي است بجز موارد مندرج در بندهاي 19 ،33 و 35 اين استاندارد كه تحت سرفصل هاي “ فعاليت هاي عملياتي”،“ فعاليت هاي سرمايه گذاري” و “ فعاليت هاي تأمين مالي” طبقه بندي ميشود. نمونه اقلامي كـه تحت سرفصل “بازده سرمايه گذاري ها و سود پرداختي بابت تأمين مـالي” ارائـه مـيشـود،به شرح زير است:
الف. جريانهاي نقدي ورودي:
ب . جريانهاي نقدي خروجي:
30 . در مورد برخي واحدهاي تجاري از قبيل بانكها، مؤسسات مالي، شركتهاي سرمايه گذاري و شركت هاي بيمه هرگاه اقلامي ازقبيل سود سهام، سود تسهيلات دريافتي و پرداختي، سود پرداختي به صاحبان سپرده هاي سرمايه گذاري، درآمد سرمايه گذاريها و نظاير آن در محاسـبه سـود (زيان) عملياتي در صورت سود و زيان منظور شـود، كليـه مبـالغ دريـافتي و پرداختـي در رابطه بـا اقلام مزبـور به عنوان جريـان وجوه نقـد ناشـي از فعاليت هــاي عمليـاتي در صورت جريان وجوه نقد اين واحدهاي تجاري انعكاس مييابد.
31 . جريانهاي نقدي مرتبط با ماليات بر درآمد براي اغلب اسـتفاده كننـدگان صـورتهاي مـالي داراي اهميتي ويژه است. باتوجه به دلايل زير به موجب اين استاندارد، مجموع جريانهـاي نقدي مرتبط با ماليات بر درآمد تحت سرفصل جداگانهاي درصورت جريـان وجـوه نقـد انعكاس مييابد :
32 . جريان هاي نقدي مورد اشاره در بند 31 تنها منحصر به پرداختها يا علي الحسابهاي پرداختي از بابت ماليات بر درآمد و يا استرداد مبالغ پرداختي از همين بابـت اسـت و در برگيرنـده جريان هاي نقدي مربوط به ساير انواع ماليات ها كه درآمد مربوط جزء درآمد مشمول ماليـات تلقي نميشود (از قبيل ماليات هاي تكليفي و ماليات هاي مستقيم وضع شده بر توليد يا فروش) نيست. جريانهاي نقدي مربوط به ماليات هاي اخيرالذكر برحسب مورد تحت ساير سرفصل هاي اصلي در صورت جريان وجوه نقد ارائه ميشود.
33 . جريانهاي نقدي منظور شده تحت سرفصل “ فعاليت هاي سرمايه گذاري” مشتمل بر جريان هـاي مرتبط با تحصيل و فروش سرمايه گذاري هاي كوتاه مـدت، سـرمايه گـذاري هاي بلندمـدت و داراييهاي ثابت مشهود و داراييهاي نامشهود و نيز پرداخت و وصول تسهيلات اعطايي بـه اشخاص مستقل از واحد تجاري بجز كاركنان ميباشد. نمونـه هـايي از جريان هـاي نقـدي مرتبط با فعاليت هاي سرمايه گذاري به شرح زير است:
34 . فعاليت هاي سرمايه گذاري گاه جهت حفظ سطح جاري عمليات واحد تجاري و گـاه جهـت بـسط يـا محدود كردن حجم عمليات انجام ميشود. علاوه بر اين، فعاليت هاي سرمايه گذاري ممكن اسـت داراي اثرات تبعي بر فعاليت هاي عملياتي مثلاً از طريق ايجاد نياز به سرمايه در گردش بيشتر باشد. اعتقاد بر اين است كه معيارهاي تشخيص مخارجي كه به منظور بسط حجم عمليات واحد تجاري انجـام شـده از مخارجي كه جهت نگهداشت سطح عمليات صورت گرفته، در سـطح واحـدهاي تجـاري مختلـف متفاوت است واين امر قابليت مقايسه حاصل از ارائه اطلاعات تحت سرفـصل هاي اصـلي را كـاهش مي دهد. توصيه ميشود، آن دسته از واحدهاي تجاري كه چنين تمايزهايي را مفيد مي شمارند، آنهـا را از طريق انعكاس درقالب سرفصل هاي اصلي و يا يادداشت هاي توضيحي عملي سازند.
35 . جريان هاي نقدي ناشي از فعاليت هاي تأمين مالي شامل دريافت هاي نقـدي از تـأمين كننـدگان منابع مالي خارج از واحد تجاري (شامل صاحبان سرمايه) و بازپرداخت اصـل آن اسـت.افشاي جداگانه جريان هاي نقدي مزبور جهت پيش بيني جريانهاي نقدي آتي لازم به منظـور ايفاي تعهدات به تأمين كنندگان منابع مالي واحـد تجـاري مفيـد اسـت. نمونـه هـايي از جريان هاي نقدي ناشي از فعاليت هاي تأمين مالي به شرح زير است:
دريافتها و پرداختهاي نقدي با ماهيت تأمين مالي از يا بـه واحـدهاي سـرمايه پـذيري كـه سرمايه گذاري در آنها به روش ارزش ويژه در حسابها انعكاس يافته است به طور جداگانه تحت همين سرفصل اصلي نمايش مييابد.
36 . جريانهاي نقدي ناشي از فعاليتهاي عملياتي، سرمايه گذاري و تأمين مالي زير را مي تـوان برمبنـاي خالص گزارش كرد :
37 . در برخي موارد، گزارش جريان هاي نقدي اعم از عملياتي، سرمايه گـذاري و تـأمين مـالي به طور ناخالص ممكن است اطلاعات مفيدي دراختيار استفاده كننـدگان صـورتهاي مـالي قرار ندهد. در اين موارد جريان هاي نقدي برمبناي خالص گزارش ميشود. نمونـه هـايي از جريان هاي نقدي ياد شده به شرح زير است :
38 . علاوه بر موارد مذكو ر در بند 36 ،جريانهاي نقدي ناشي از فعاليتهاي عملياتي زيـر را در بانكهـا و ساير مؤسسات مالي ميتوان برمبناي خالص گزارش كرد:
39 . گزارش جريانهاي نقدي عملياتي به طور ناخالص توسط بانكها و مؤسـسات مـالي لزومـاً اطلاعات مفيدي دراختيار استفاده كنندگان صـورتهاي مـالي آنهـا قـرار نمـيدهـد، زيـرا جريان هاي نقدي ناخالص عملياتي در اين گونه واحدهاي تجاري اساساً جريان هـايي اسـت كه درنتيجه تصميم اشخاص ثالث مبني بر سپرده گذاري يا اخـذ وام ايجـاد شـده اسـت و جريان هاي نقدي مرتبط با واريز يا برداشت از حساب هاي سپرده نزد بانكها خارج از تـصميم مديريت بانك ميباشد. بدين لحاظ، به موجب اين استاندارد، بانكها و ساير مؤسسات مالي ميتوانند جريان هاي نقدي عملياتي را به طور خالص گزارش كنند. اعتقاد بر اين است كـه اين نحوه ارائه جريانهاي نقدي عملياتي در كنار گزارش جريانهاي نقـدي ناشـي از سـاير فعاليت هاي بانكها و مؤسسات مالي، اطلاعات مفيدي در اختيار استفاده كننـدگان صـورتهاي مالي قرار ميدهد.
40 . هرگاه در حسابداري سرمايه گذاري در واحدهاي تجاري فرعـي و وابـسته از روش ارزش ويژه يا روش بهاي تمام شده استفاده شود، در صورت جريان وجوه نقـد واحـد تجـاري سرمايه گذار تنها جريانهاي نقدي بين واحد تجاري و واحد تجاري سرمايه پـذير گـزارش ميشود.
41 . صورت جريان وجوه نقد تلفيقي تنها در برگيرنده جريانهاي نقدي خارج از گـروه اسـت.بدين ترتيب، جريانهاي نقدي داخل گروه بايد در تهيه صورت جريان وجـوه نقـد تلفيقـي حذف شود. سود سهام پرداختي بـه سـهامداران اقليـت تحـت سرفـصل اصـلي “ بـازده سرمايه گذاريها و سود پرداختي بابت تأمين مالي” بـه طـور جداگانـه انعكـاس مـييابـد.
درمواردي كه براي انعكاس سرمايه گذاري واحدهاي تجاري فرعـي در صـورتهاي مـالي تلفيقي از روش ارزش ويژه استفاده ميشـود، صـورت جريـان وجـوه نقـد تلفيقـي تنهـا در برگيرنده جريانهاي نقدي واقعي بين گروه و واحد تجاري سرمايه پذير است.
42 . مبالغ جريانهاي نقدي خروجي ناشي از تحصيل يا جريان هاي نقدي ورودي حاصل از فروش واحدهاي تجاري فرعي بايد به طور جداگانه تحت سرفصل فعاليت هاي سرمايه گـذاري در صـورت جريـان وجوه نقد تلفيقي گزارش شود . مبالغ مزبور بايد بـه طـور خـالص و پـس از كـسر مانـده هـاي وجه نقد انتقالي در فرآيند تحصيل يا فروش محاسبه شود.
43 . واحد تجاري اصلي بايد درارتباط با تحصيل و فروش واحدهاي تجـاري فرعـي مـوارد زيـر را در يادداشت هاي توضيحي افشا كند:
پيوست شماره 2 اين استاندارد، نمونه اي از نحوه افشاي موارد بالا را نشان ميدهد.
44 . هرگاه طي دوره مالي، يك واحد تجاري فرعي به گروهـي بپيونـدد يـا از آن جـدا شـود،صورت جريان وجوه نقد تلفيقي در برگيرنده جريانهاي نقدي واحد تجاري فرعي مربـوط براي دوره بعد از تملك يا قبل از فروش واحد تجاري فرعي يعني همـان دوره اي خواهـد بود كه صورت سود و زيان تلفيقي نتايج عمليات واحد تجاري فرعي را منعكس ميسازد.
45 . جريانهاي نقدي ناشي از معاملات ارزي بايد با اعمال نرخ ارز رايج در تاريخ تسويه نقدي (يا نـرخ قراردادي) به ريال تسعير شده و در صورت جريان وجوه نقد ارائه شود.
46 . جريانهاي نقدي وا حدهاي تجاري فرعي خارجي بايد بر همان مبنايي كه براي تسعير عملكرد مالي آن بكار گرفته ميشود به ريال تسعير شده و در صورت جريان وجوه نقد تلفيقي ارائه شود.
47 . در مواردي كه واحد تجاري معاملاتي را به ارز انجام دهد، تا زماني كه در ارتباط با ايـن معاملات وجه نقد ارزي دريافت يا پرداخت نشده باشد، اين معـاملات تـأثيري برخـالص جريان وجوه نقد نخواهد داشت. در زمان تسويه نقدي اقلام دريافتني و پرداختني مربـوط،دريافتها و پرداختهاي ارزي به نرخ رايج در تاريخ تسويه نقدي (يا به نرخ قـراردادي) در حسابها انعكاس مييابد و مبلغ ريالي حاصل، مبلغي است كه در صورت جريان وجوه نقد انعكاس خواهد يافت. بنابراين هرگاه سود يا زيان ناشي از تسعير معاملات تسويه شده بـه سود و زيان دوره منظور شده باشد و اين سود يـا زيـان ماهيـت عمليـاتي داشـته باشـد،در صورت كاربرد روش غيرمستقيم براي محاسبه خـالص جريـان وجـه نقـد حاصـل از فعاليت هاي عملياتي، تعديل ديگري در سود عملياتي ضرورت نخواهـد داشـت.
بـه گونــه مشابه، هرگاه سود يا زيان ناشي از تسعير مانده هاي عملياتي تسويه نشده به سـود و زيـان منظور شود، نحوه عمل به ترتيب فوق خواهد بود، چرا كه مثلاً افزايش حسابهاي دريافتني در قالب گردش اين حسابها، در تعديلات سود عملياتي منظور ميشود و اين افـزايش كـه دربرگيرنده سود يا زيان ناشي از تسعير مانده حسابهاي دريافتني است، مبالغ منظور شده به سود و زيان از بابت اين تسعير را خنثي ميكند. درصورت كاربرد روش غيرمستقيم جهت محاسبه خالص جريان وجه نقد ناشي از فعاليت هاي عملياتي، در موارد منـدرج در صـفحه بعد، تعديل سود عملياتي از بابت سود يا زيانهاي ناشي از تسعير معاملات تسويه شـده و مانده هاي تسويه نشده ضرورت مييابد:
لازم به ذكر است كه در موارد الف و ب ، تعديلات انجام شده در محاسبه جريانهاي نقدي در سرفصل هاي اصلي مربوط منظور ميشود. درارتباط بـا بنـد ج، تعـديلات انجـام شـده به عنـوان يكي از عوامل تطبيق بيـن مـانـده اول دوره و پـايــان دوره وجــه نقــد در صورت جريان وجوه نقد ارائه ميشود.
48 . هرگاه بخشي از فعاليت واحد تجاري توسط يك واحد تجاري سرمايه پـذيرخارجي انجـام شود، جريانهاي نقدي واحد تجاري خارجي برهمان مبنايي كه براي تسعير عملكرد مالي آن بكار گرفته شده، به ريال تسعير و در صورت جريان وجوه نقد تلفيقي انعكـاس مـييابـد.
هرگاه نرخ ارز مورد استفـاده جهت تسعيـر عملكرد مالي واحـد تجــاري، نـرخ واقعـي (نرخ تاريخ معامله) باشد، جريان هاي نقدي بين واحدهاي تجاري گروه، به طـور كامـل در صورت جريان وجوه نقد تلفيقي حذف ميشود. در مواردي كه نرخ مورد اسـتفاده جهـت تسعير با نرخ واقعي تفاوت داشته باشد (مثلاً نرخ ميانگين ارز طـي دوره)، حـذف كامـل جريان هاي نقدي بين واحدهاي تجاري گروه امكانپذير نخواهد بود. راه حل عملي جهـت برخورد با مغايرت ايجاد شده، تهاتر آن با خالص گردش حسابهاي دريافتني يا پرداختنـي درصورت تطبيق سود (زيان) عملياتي با خالص جريـان وجـوه نقـد ناشـي از فعاليت هـاي عملياتي است.
49 . جريان هاي نقدي استثنايي عملياتي بايد در صورت جريان وجوه نقد به طور جداگانه انعكاس يابد و افشاي كافي در مورد ماهيت آنها در يادداشت هاي توضيحي صورت گيرد.
50 . جريان هاي نقدي استثنايي به آن دسته از جريان هاي ورودي و خروجي وجه نقد اطلاق ميشـود كه داراي اهميت بوده، از عمليات در حال تداوم واحد تجاري ناشي شده و اقلامـي را در بـر ميگيرد كه به منظور ارائـه تصويري مطلوب از انعطاف پذيري مالي واحـد تجـاري، افـشاي جداگانه آنها به لحاظ استثنايي بودن ماهيت يا وقـوع ضـرورت مـييابـد. جريان هـاي نقـدي استثنايي كه درصورت جريان وجوه نقد به طور جداگانه انعكاس مييابد با “ اقـلام اسـتثنايي” كه به موجب استاندارد حسابداري شماره 6 با عنوان گزارش عملكرد مـالي در صورت سود و زيان به طور جداگانه افشا ميشود، لزوماً ارتباطي نداشـته و مـستلزم قـضاوت مـستقل است. برخي جريان هاي نقدي عملياتي كه طبق تعريف فوق استثنايي تلقي ميگردد، ممكـن است تأثيري در سود و زيان عملياتي دوره نداشته باشد، براي نمونه پيش دريافت عمده از خريداران در مواردي كه دريافت آن معمول نبوده است.
51 . باتوجه به مراتب مندرج در بند 50 ، تعيين و انعكاس جريان هاي نقدي به عنوان جريان هـاي نقدي استثنايي در صورت جريان وجوه نقد مستلزم قضاوت مستقل درباره اين جريان هاست و لزوماً نبايد از نحوه برخورد با اقلام مرتبط با اين جريان ها درصورت سود و زيـان تـأثير پذيرد. قضاوت مستقل در مورد جريان هاي نقـدي اسـتثنايي همچنـين متـضمن ملاحظـات گوناگوني است كه تماماً بايد مبتنيبر خصوصيات كيفي اطلاعـات جهـت تـصميم گيـري اقتصادي استفاده كنندگان صورتهاي مالي باشد. انعكاس برخي جريان هاي نقدي تحت عنـوان جريان هاي نقدي استثنايي اصولاً بدين دليل صورت ميگيرد كه توجه استفاده كننده بـه ايـن مطلب جلب شود كه جريان نقدي مورد اشاره استثنائاً، در سال جاري ايجاد شده است و لذا در پيش بيني جريانهاي نقدي آتي، وجود يا عدم وجود اين جريان نيز بايد مورد ملاحظه قرار گيرد تا احياناً با تسري غير معقول جريان هاي نقدي سال جاري به سـنوات آينـده، تـصويري نادرست از انعطاف پذيري مالي واحد تجاري در ذهن استفاده كنندگان صورتهاي مالي شكل نگيرد. انعكاس جداگانه جريان هاي وجه نقـد اسـتثنايي در قالـب سرفـصل هاي فرعـي، نظـر استفاده كنندگان صورت هاي مالي را از لحاظ دسترسي به اطلاعات مفيد تأمين ميكنـد و لـذا لزومي به اطلاق عنوان استثنايي به اين اقلام تحت سرفصل هاي اصلي نيست، مگـر در مـورد جريان هاي وجه نقد استثنايي عملياتي كه به لحاظ اهميت اطلاعاتي آنها، انعكـاس جداگانـه اين جريان ها تحت عنوان جريانهاي نقدي استثنايي ضرورت مييابد.
52 - 53 . حذف شده است.
54 . همان گونه كه در بند 22 (ب) اشاره گرديد، در روش غيرمـستقيم، افـزايش يـا كـاهش حسابها و اسناد دريافتني و پرداختني عملياتي در زمره اقلام تعديل كننده سود عمليـاتي بـراي محاسبه خالص جريان وجه نقد ناشي از فعاليتهاي عملياتي است. اين بدان معناست كه مـسأله محوري در برخورد با حسابهاي دريافتني و پرداختني اعم از كوتاه مدت و بلند مدت، عملياتي بودن يا نبودن آن است. بر اين اساس تغييرات در اقـلام عمليـاتي از قبيـل مطالبـات تجـاري بلند مدت، بدهيهاي تجاري بلند مدت، مطالبات و بـدهيهاي غيرتجـاري بلنـد مـدت (ماننـد وام كاركنان و ماليات هاي تكليفي تقسيط شده)، به عنوان اقلام تعديل كننده سود عملياتي جهت
محاسبه وجه نقد ناشي از فعاليتهاي عملياتي منظور ميشود. بديهي اسـت درصـورت كـاربرد روش مستقيم براي محاسبه جريان وجه نقد ناشي از فعاليت هاي عملياتي، جريانهـاي نقـدي مرتبط با حسابهاي فوق در سرفصل فعاليت هاي عملياتي در صورت مزبور مـنعكس مـيشـود.
يكي از حسابهاي بلندمدت غيرتجاري عملياتي كـه در صـورتهاي مـالي واحـدهاي تجـاري انعكاس داشته و نحوه برخورد با جريانهاي نقدي مربوط دچار ابهام است، ذخيره مزاياي پايان خدمت كاركنان است. از آنجا كه حساب مزبور يك بدهي بلند مدت عملياتي است، در روش غير مستقيم، تغييرات مانده اين حساب طي دوره، در تعديل سود عملياتي مدنظر قرار ميگيرد.
در روش مستقيم، هرگونه پرداخت از بابت مزاياي پايان خدمت كاركنان در زمـره جريانهـاي نقدي عملياتي منظور ميشود.
55 . معاملاتي كه مستلزم استفاده از وجه نقد نيست نبايد در صورت جريان وجوه نقد ان عكاس يابـد .اين معاملات ، به استثناي معاملات مربوط به فعاليتهاي عملياتي ، در صورت با اهميت بودن بايـد در يادداشتهاي توضيحي به نحوي مناسب افشا شود.
56 . صورت جريان وجوه نقد تنها منعكس كننده اثرات نقدي معاملات و ساير رويدادها است.اين امر موجب ميشود كه معاملات غير نقدي كه در برخي مواقع در مجموعه معاملات و ساير رويدادهاي واحد تجاري داراي اهميت است، از نظر استفاده كننده صـورتهاي مـالي دور بماند. بدين لحاظ جهت ارتقاي كيفيت اطلاعات مندرج در صورت جريان وجوه نقد و فراهم آوردن زمينه هاي لازم جهت پيش بيني بهتر جريان هاي نقدي آتي، افشاي اطلاعـات در مورد معاملات غير نقدي با اهميت در يادداشت هاي توضيحي ضروري است. از آنجا كـه اثر معاملات غير نقدي ممكن است در هريك از طبقه بندي هاي صورت جريان وجـوه نقـد قرار گيرد، ارائـه اين اطلاعات درصورت تعدد موارد به تفكيك سرفصلهاي اصلي صورت جريان وجوه نقد ممكن است ضرورت يابد. از نمونه هاي معاملات غير نقدي ميتـوان بـه تحصيل داراييهاي ثابت مشهود در قبال تسهيلات مالي يا صدور سهام، مبادلـه موجـودي مواد اوليه يا موجودي كالاي ساخته شده با دارايي ثابت مشهود، افزايش سرمايه از محـل مطالبات حال شده بستانكاران و جايگزيني وام هاي بلند مدت با وام هاي بلند مـدت ديگـر اشاره كرد. تغييرات در چارچوب حقوق صاحبان سـرمايه كـه مبـين طبقـه بنـدي مجـدد حسابهاي تشكيل دهنده حقوق صاحبان سرمايه است از قبيـل افـزايش سـرمايه از محـل اندوخته ها و تخصيص اندوخته از محل سود انباشته، در زمره معاملات غير نقدي مـستلزم افشا تلقي نميشود.
57 . به موجب استاندارد حسابداري شماره 6 با عنوان گزارش عملكرد مالي ، تعديلات سـنواتي مستلزم ارائـه مجدد ارقام سنوات قبل است. لذا در مواردي كـه ايـن تعـديلات متـضمن جريان وجه نقد در دوره جاري نباشد، درصورت جريان وجوه نقد دوره جـاري انعكـاس نمي يابد، بلكه حسب مورد ارقام مقايـسه اي صـورت جريـان وجـوه نقـد و يادداشـت هاي توضيحي مربوط اصلاح ميشود. از سوي ديگر، آن بخش از تعديلات سنواتي كه متضمن جريان وجه نقد طي دوره است، برحسب ماهيت در سرفصل هاي اصلي مربـوط درصـورت جريان وجوه نقد (بدون ذكر عنوان تعديلات سنواتي) منظور مـيشـود. نمونـه تعـديلات نوع اول، تعديل ذخيره استهلاك داراييهاي ثابت مشهود، اصلاح آثار انباشته ناشي از تغيير در رويه هاي حسابداري و اصلاح اشتباهات ناشي از عدم ثبت فروش هاي نقدي در سنوات قبل ونمونه تعديلات نوع دوم، پرداخت هزينه هاي عملياتي و ماليات سنوات قبل در دوره جاري است كه درارتباط با آنها ذخيره اي در دوره مالي قبل در نظر گرفته نشده است.
58 . واحد تجاري بايد مبالغ با اهميت وجه نقد را كه استفاده از آن توسـط گـروه واحـدهاي تجـاري مواجه با محدوديت است در يادداشت هاي توضيحي افشا و در صورت لزوم توضـيحات كـافي در اين مورد ارائه كند .
59 . در مواردي كه استفاده از مبالغ با اهميت وجه نقد يك واحد تجاري فرعـي توسـط گـروه داراي محدوديت است، موضوع با ذكر مبالغ مربوط همراه با توضيحات لازم در يادداشت هاي توضـيحي واحد تجاري فرعي افشا ميشود. يكي از نمونـه هـاي وجـود محـدوديت در اسـتفاده از مبـالغ وجه نقد، اقلامي است كه دراختيار يك واحد تجاري فرعي مستقر در يك كشور خارجي باشد اما به علت سياست هاي ارزي يا مقررات قانوني، قابل انتقال به ساير كـشورها جهـت اسـتفاده واحـد تجاري اصلي يا ساير واحدهاي تجاري فرعي گروه نيست.
59 -مكرر. واحد تجاري بايد خالص جريان هاي نقدي عمليات متوقف شده را به تفكيك فعاليت هـاي عملياتي، بازده سرمايه گذاريها و سود پرداختي بابت تـأمين مـالي، ماليـات بـر درآمـد،فعاليت هاي سرمايه گذاري و فعاليت هاي تأمين مالي در متن صورت جريان وجوه نقد يـا در يادداشت هاي توضيحي افشا نمايد. در خصوص واحدهاي فرعي اخيراً تحصيل شـده كـه شرايط طبقه بندي به عنوان نگهداري شده براي فروش را در زمان تحصيل احراز ميكنند
(به بند 12 استاندارد حسابداري شماره 31 با عنوان داراييهـاي غيرجـاري نگهـداري شـده براي فروش و عمليات متوقف شده مراجعه شود)، اين افشا ضرورت ندارد.
60 . افشاي برخي اطلاعات كه جهت درك استفاده كنندگان صورتهاي مالي از وضعيت مـالي و نقدينگي واحد تجاري، مربوط تلقي ميشود، در يادداشتهاي توضيحي توصـيه مـيشـود.
براي نمونه، افشاي مانده استفاده نشده تسهيلات مالي كه ميتوانـد در فعاليتهـاي عمليـاتي آتي يا تسويه تعهدات سرمايه اي بكار گرفته شود همراه بـا ذكـر هرگونـه محـدوديت در استفاده از اين تسهيلات، اطلاعات مفيدي فراهم ميكند.