اندازه گیری اقتصادی ارزش افزوده از مفهوم خاص آن متمایز است.یک تعریف از صورت ارزش افزوده این است که این صورت نشان دهنده تفاضل درآمد حاصل از فروش کالا یا خدمات بامواد و خدمات خریداری شده می باشد.این یک تعریف بسیار ساده بود و با مفهوم اولیه آن مطابق میکند و توسط اقتصاددانان و مدیران تولید به منظور گزارشگری درون سازمانی مورد استفاده قرار میگیرد.
اگر بخواهیم صورت ارزش افزوده را برای مقاصد گزارشگری درون سازمانی تهیه کنیم،درسطحی بالاتر تعیین کننده ارتباط خاص جهت توزیع ارزش افزوده ایجاد شده بین گروه های ذینفع خواهد بود. این گروه های ذینفع عبارتند از نیروی کار،سهامداران،تامین کنندگان سرمایه و دولت. در صورت ارزش افزوده این مساله اصلی که ثروت به وسیله سه عامل اساسی زمین،کار و سرمایه ایجاد می گردد و این عوامل برای تولیدیک کالا مورد نیاز می باشند مورد توجه قرار میگیرد.
برای آنکه مفهوم ارزش افزوده و نحوه محاسبه آن نشان داده شود با ذکر مثالی این موضوع تشریح می شود. یک نظام اقتصادی بسیار ساده را تصور نمائید که در آن فقط 1,000 کیلوگرم گندم به ارزش هرکیلو ۵۰ ریال تولید می شود.ارزش تولیدات این نظام اقتصادی 50,000ریال است.حال اگر تصورکنیم که همین مقدار گندم مراحل تولیدی دیگری را نیز طی می کند،لازم است ارزش تولید مراحل بعدی نیز به نوعی به حساب آیند.مثلاً فرض کنید این مقدار گندم در آسیاب تبدیل به آرد شده است. و هر کیلو آرد به مبلغ ۸۰ریال به فروش رسیده و سپس در یک نانوایی تبدیل به ۱۰۰۰۰۰ریال نان می شود و نان به عنوان کالای نهایی مورد استفاده قرار گیرد.سوالی که مطرح می شود این است که ارزش تولیدات این جامعه مفروض چه قدر است؟
اگر به خواهیم ارزش محصولات را در مراحل مختلف (گندم،آرد،نان) با یکدیگر جمع کنیم،رقم 230,000 ریال می شود.ارزش آرد در بر گیرنده 50,000ریال ارزش گندم بوده و 100,000ریال ارزش نان تولیدی نیز شامل ارزش آرد و در نتیجه گندم است.بنابراین در چنین جمع بندی به خاطر دوباره شماری (و یا چند باره شماری) ارزش کالا محصول جامعه بیش از میزان واقعی به حساب می آید. علت دوباره شماری این است که فعالیتهای اقتصادی به صورت زنجیره ای انجام می گیرد.مثلا سنگ آهن در یک مرحله تولیدی تبدیل به چدن شده،چدن در مرحله تولیدی دیگر به فولاد و فولاد به فولادهای مخصوص تبدیل می شود.فولاد مخصوص در مرحله دیگر تبدیل به مثلاً شاسی ماشین شده و شاسی با سایر قطعات در مرحله تولید نهایی به اتومبیل تبدیل می گردد.حال اگر هر مرحله تولیدی توسط یک کارخانه یا یک واحد جداگانه انجام پذیرد،ارزش تولید معدن معادل ارزش مقدار سنگ آهنی است که استخراج کرده است و ارزش تولید چدن توسط ذوب آهن شامل ارزش سنگ آهن نیز هست، و به همین ترتیب فولاد در بر گیرنده ارزش چدن و در نتیجه سنگ نیز خواهد بود.وسرانجام اتومبیل در بر گیرنده ارزش کالاهای واسطه ای و نیم ساخته قبلی خود می شود.بدین گونه می بینیم که جمع کردن ارزش تولید مراحل مختل تولیدی سبب می شود که ارزش سنگ آهن را به دفعات به حساب آوریم.برای جلوگیری از این مشکل در سنجش تولید یک نظام اقتصادی از مفهوم ((ارزش افزوده)) استفاده می نماییم.
اگر ارزش افزوده کشاورزی را در مثال قبل 500,000 ریال تصور کنیم،ارزش افزوده آسیاب 50,000-80,000=30,000 ریال و ارزش افزوده نانوایی معادل 20,000=80,000 - 100,000 ریال است.این شاخص یعنی حاصل جمع ارزش افزوده فعالیتهای مختلف،به عنوان شاخص مناسب ارائه عملکرد یک نظام اقتصادی می تواند به کار رود.
ارزش افزوده فعالیت های اقتصادی معمولاً با دو روش قابل محاسبه است.
یک روش عبارت است از تفریق کالاهای واسطه ای مورد استفاده در تولید یک کالا از ارزش محصول تولید شده ،یعنی همان روشی که در مثال ساده یاد شده مورد استفاده قرار گرفت.
روش دیگر، محاسبه ارزش افزوده از طریق محاسبه مبلغ پرداختی به عنوان تولید است .
همانطور که گفته شد عوامل تولید عبارتند از کارگر و سرمایه،(ساختمان و ماشین آلات) و زمین. پرداختی به این عوامل نیز به صورت مزد،حقوق،سود و اجاره انجام می پذیرد.مثلاً در مثال بالا دیدیم که اگر ارزش آرد تولید شده توسط آسیاب را 80,000 ریال تصور کنیم.از این مقدار 50,000 ریال برای خرید گندم ،که در این جا به عنوان کالای واسطه ای محسوب می شود،پرداخت شده و در نتیجه ارزش افزوده آسیاب معادل 30,000 ریال است.این ارزش افزوده طبعاً به صورت مزد و حقوق به کارگران و نیز به صورت اجاره هزینه استهلاک و سرانجام سود به صاحبان عوامل مختلف تولید پرداخت می شود،بنابراین از طریق جمع پرداختی به عوامل تولید در یک مرحله تولیدی یا واحد تولیدی نیز می توان ارزش افزوده آن مرحله تولیدی را محاسبه کرد.
برای آگاهی بیشتر به یک مثال فرضی دیگر توجه می کنیم.فرض کنید سه واحد تولیدی مختلف که در نظام اقتصادی وجود دارد که یکی سنگ معدن آهن استخراج می کند و آنرا به منظور تولید فولاد به یک واحد تولیدی دیگر می فروشد.صورت درامد و هزینه این سه واحد به ترییب زیر در جداول شماره ۱و۲و۳ در نظر گرفته می شود:
(جدول شماره ۱)
| دریافتها (ریال) | پرداختها (ریال) | ||
|
فروش سنگ آهن
|
100,000
|
|
10,000
20,000
50,000
0
20,000
|
|
100,000
|
100,000 | ||
| دریافتها (ریال) | پرداختها (ریال) | ||
|
فروش چدن
|
250,000 |
هزینه اولیه و واسطه ای |
10,000 |
|
هزینه خرید سنگ آهن |
20,000 | ||
|
سایر مواد اولیه و واسطه ای |
20,000 | ||
|
مزد و حقوق |
30,000 | ||
|
اجاره |
10,000 | ||
|
استهلاک |
80,000 | ||
|
سایر هزینه ها |
40,000 | ||
|
سود ویژه |
40,000 | ||
| 250,000 | 250,000 | ||
| دریافتها (ریال) | پرداختها (ریال) | ||
|
فروش فولاد
|
300,000 |
هزینه مواد اولیه و واسطه ای
|
250,000 |
|
هزینه خرید چدن
|
۰ | ||
|
هزینه سایر مواد اولیه ای
|
25,000 | ||
|
مزد و حقوق
|
5,000 | ||
|
اجاره
|
10,000 | ||
|
استهلاک
|
۰ | ||
|
سایر هزینه ها
|
۰ | ||
|
سود ویژه
|
10,000 | ||
| 300,000 | 300,000 | ||
| فروش | xx |
|
کسر می شود بهای تمام شده کالا و خدمات خریداری شده
|
(xx) |
|
ارزش افزوده
|
xx |
|
به شرح زیر به کار رفته:
|
|
|
پرداخت به کارکنان(شامل بیمه دستمزد و غیره)
|
xx |
|
پرداخت به تامین کنندگان سرمایه
|
xx |
|
بهره وام
|
xx |
|
تقسیم سود بین سهامداران
|
xx |
|
پرداخت به دولت–مالیات بر درآمد شرکت
|
xx |
| برای نگهداری و توسعه دارایی | xx |
|
استهلاک
|
xx |
|
سود تقسیم نشده
|
xx |
|
ارزش افزوده
|
xx |
آیین نامه جدید تحریر دفاتر بر اساس قانون جدید مالیات‌های مستقیم
تعدیل نرخ مالیات بر ارث در اصلاحیه قانون مالیات‌های مستقیم
قانون مالیات بر ارزش افزوده
آموزش حسابداری مالیاتی صفر تا صد(مبانی و مقدماتی)
دانلود فرم اعتراض به برگ تشخیص مالیاتی
