وجه نقد و اسناد تجاری جزو نیازهای پایه ای و اساسی کسب و کارهاست و شما برای تمامی داد و ستدها و معاملات روزانه خود نیازمند وجه نقد و یا اسناد تجاری می باشید.اشخاص حقیقی و حقوقی برای انجام تمامی تعهدات مالی خود نیازمند استفاده از وجه نقد و اسناد تجاری بوده و اهمیت و حساسیت استفاده از وجه نقد و اسنادتجاری،ایجاد واحدی بنام "واحد وجوه نقد" یا "واحدخزانه داری" را در امور حسابداری کسب و کارها ضروری ساخته است. فعالیت در واحد خزانه داری نیازمند تسلط به مفاهیم و اطلاعات پایه ای این حوزه می باشد و وجه نقد و اسناد تجاری پایه ای ترین مفاهیم مربوط به واحد خزانه داری است و ما در این پست قصد داریم تا اطلاعات مفیدی را در این رابطه در اختیار شما کاربران گرامی قرار دهیم.
عموما دریافت وجوه معاملات تجاری به دو صورت انجام می پذیرد:موجودی نقد در هر شکل(مانند اسکناس، سکه، ...)مقبول ترین دارایی است که همه اشخاص خواهان آن می باشند. به همین دلیل بیش از سایر دارایی ها نیاز به محافظت و کنترل دارد. اگر این دارایی تحت محافظت و کنترل مؤثر واقع نشود، ممکن است مورد سوء استفاده قرار گیرد. در هر مؤسسه ای برای محافظت از وجوه نقد باید کنترل هایی وجود داشته باشد. از جمله این کنترل ها می توان از نگهداری موجودی نقد در بانک و یا تفکیک مسئولیت ها در حسابداری موجودی نقد و کنترل وجوه نقد در صندوق و بانک و… نام برد.
تفکیک مسئولیت ها، به این معنی است که درحسابداری موجودی نقد، عمل دریافت و پرداخت(حسابدار بخش حسابداری دریافت وجوه نقد و اسناد دریافتنی و حسابدار بخش حسابداری پرداخت وجوه نقد و اسنادپرداختنی) نباید به عهده شخص واحدی باشد. یک حسابدار دریافت و پرداخت باید شخصی رازدار و امانت دار باشد، زیرا میزان موجودی نقدی(از لحاظ ارزشی)بیانگر قدرت خرید صاحب آن است. همچنین افزایش و یا کاهش موجودی نقد می تواند اعتبار اقتصادی اشخاص را تغییر دهد و نیز می تواند قدرت و توانایی اشخاص را در پرداخت بدهی های مربوطه نشان دهد. پس لازم است یک حسابدار، رازداری و امانت داری را سرلوحۀ کار خود قرار دهد.
نکته مهم این است که، درستکاری و رازداری و امانت داری از اصول بنیادین شایستگی های غیر فنی در حسابداری است و لازم است یک حسابدار این شایستگی ها را کسب نموده و آنها را در تمام فرایند های کاری خود به کار بندد، تا ضمن رسیدن به آرامش قلبی، از لحاظ شغلی نیز به جایگاهی مطمئن و با اعتباری بالا دست یابد.
یکی دیگر از راه های پرداخت بدهی یا دریافت طلب، ارائه یا اخذ اسناد تجاری است.اسناد تجاری، اوراق بهاداری هستند که در فعالیت های اقتصادی به جای وجه نقد مورد استفاده قرار می گیرند همانند چک و سفته.
اسناد تجاری در فعالیت های اقتصادی مورد استفاده قرار می گیرند. شخصی که کالایی را خریداری و یا خدماتی را اخذ نموده است متعهد می گردد بهای آن را هنگام ارائه اسناد تجاری در مهلت مقرر پرداخت نماید. لازم به ذکر است که در این گونه مبادلات مالی، به طور معمول مبلغ و مدت اسناد تجاری بیانگر اعتبار شخص صادر کننده این اسناد می باشند.
چک نوشته ای است که به موجب آن صادرکننده چک تمام یا بخشی از وجوه خود را که نزد بانک دارد، به شخص دیگری واگذار می نماید.این امکان وجود دارد چک هایی را که شرکت جهت پرداخت بدهی صادر کرده است، در دسترس سایر اشخاص(به غیر از اشخاصی که به ایشان بدهکار است) قرار گیرد که این امر می تواند یکی از راه های برداشت از حساب های بانکی شرکت به طور غیرقانونی باشد.
از نکات مهمی که هر حسابدار خزانه باید بداند، آشنایی کامل با اجزای چک و چگونگی تکمیل آن و کنترل برگ چک با ته سوش آن چک می باشد. جهت واریز وجه به هر نوع حسابی لازم است پس از مراجعه به بانک، فرم واریز به حساب(اعلامیه بستانکاری) را اخذ و آن را تکمیل نموده و به همراه وجه نقد و کارت شناسایی(کارت ملی) تحویل کارمند بانک دهیم. این عمل یعنی واریز وجه به حساب وقتی کامل می شود که کارمند بانک فیش مذکور را به صورت الکترونیکی چاپ نماید. (اصطلاحاً ماشین نماید).
با توجه به پیشرفت علم و تکنولوژی می توان از طریق انتقال الکترونیکی(کارت به کارت) وجوه نقد را بین حساب ها جابه جا نمود و هر نوع برداشت از حساب براساس فرم برداشت از حساب(اعلامیه بدهکاری)به اطلاع صاحب حساب خواهد رسید(این اطلاع رسانی می تواند از طریق مراجعه صاحب حساب به بانک و اخذ صورت حساب، یا از طریق ارسال فیش از سوی بانک برای مشتریان و یا ارسال پیامک برای مشتریان انجام گیرد).
سفته عبارت است از سندی که به موجب آن امضا کننده یا امضاکنندگان متعهد می شوند مبلغی را در موعد مقرر(مندرج در روی برگ سفته) در وجه شخص معینی پرداخت نمایند.
لازم به ذکر است :ظهرنویسى براى انتقال سفته به دیگری یا وصول وجه سفته است. اگر ظهرنویسى براى انتقال باشد، دارنده جدید سفته داراى کلیه حقوق و مزایایى می شود که به آن سند تعلق دارد. انتقال سفته با امضاى دارنده آن به عمل می آید. دارنده سفته می تواند براى وصول وجه آن به دیگرى وکالت دهد. اصولاً ظهرنویسى براى انتقال است، اما اگر براى وکالت در وصول باشد، باید این موضوع در پشت سفته تصریح شود و به امضاى ظهرنویس برسد. در واقع کسى که(با ظهرنویسى) وکالت در وصول سفته پیدا می کند، مانند دارنده سفته حق اقامۀ دعوى را نیز براى وصول آن خواهد داشت.
برای اینکه بدانیم در چه زمانی باید نسبت به دریافت وجه اسناد تجاری دیگران نزد خودمان اقدام نماییم،و یا در چه تاریخی باید نسبت به پرداخت تعهد خودمان در قبال اسناد تجاری که نزد دیگران داریم اقدام نماییم، نیاز است که توانایی محاسبه سررسید اسناد تجاری را بیاموزیم.
همان طور که بیان شد اسناد تجاری به دو نوع:همچنین این اسناد را بر اساس مدت، که همان مهلت پرداخت یا مدت وصول آن می باشد به دو گروه کوتاه مدت یا بلند مدت می توان تقسیم نمود. حال بدون در نظر گرفتن نحوۀ تقسیم بندی هایی که بیان شد، نحوۀ محاسبۀ تاریخ سررسید اسناد تجاری به سه روش زیر ممکن می شود :
حالت دوم:در این حالت زمان اجرای تعهد، به روز ذکر شده است (مثلاً ۱۴۰ روزه) .به طور مثال اگر تاریخ صدور سفته ای ۹۲/۰۲/۱۴ باشد و سررسید آن ۱۴۰ روزه،نحوه محاسبه آن به شرح زیر می باشد:
در نتیجه: تا آخر اردیبهشت ماه می شود ۱۳۷ روز و چون سفته ۱۴۰ روزه است پس سه روز اول ماه بعد را نیز حساب می کنیم و در نتیجه:سررسید سفته = سوم خرداد ماه ۹۳
تمام اسناد تجاری دریافتنی و پرداختنی، باید در دفتر مربوطه(دفتر سررسید اسناد تجاری)ثبت گردند. امروزه با به کارگیری تکنولوژی های جدید می توان اطلاعات اسناد تجاری را در نرم افزار های مربوطه ثبت نمود. علاوه بر تهیه گزارشات متنوع، این گونه نرم افزارها به نحوی طراحی شده اند که قادر به اعلام تاریخ سررسید اسناد تجاری به کاربر مجاز می باشند.در صورتی که با نحوه کار با این گونه نرم افزارها آشنا نمی باشید می توانید اینجا را مشاهده نمائید. این آموزش در اینجا به پایان رسید و ما در این آموزش قصد داشتیم تا نکات مهم مربوط به وجوه نقد را خدمت شما کاربران گرامی سایت چابک آموزش دهیم.پیشنهاد می کنیم آموزش ها ما را دنبال نموده و همچنین برای بهبود این آموزش ها،ما را از نقطه نظرات گران بهای خود بهره مند سازید.