آنچه در رابطه با حق بیمه تامین اجتماعی باید بدانید

حق بیمه تامین اجتماعی،وجوهی است که به حکم قانون تأمین اجتماعی برای استفاده از مزایای موضوع آن به سازمان تأمین اجتماعی پرداخت می گردد. مجموع حق بیمه پرداختی به سازمان تأمین اجتماعی معادل ۳۰% حقوق و دستمزد مشمول بیمه است. که ۷% آن بیمه تأمین اجتماعی سهم کارگر و ۲۰ % بیمه تامین اجتماعی سهم کارفرما و ۳% بیمه بیکاری سهم کارفرما است. ۷% سهم کارگر به عنوان یکی از کسورات حقوق و دستمزد از حقوق و دستمزد ناخالص کارگر کسر می گردد و ۲۳% دیگر فقط در مبنای حقوق و دستمزد مشمول بیمه کارگر محاسبه می گردد و به عنوان یکی از هزینه های کارفرما شناسایی و در دفاتر ثبت می گردد.

میزان حق بیمه تامین اجتماعی به تفکیک خدمات

میزان حق بیمه به تفکیک خدمات
بازنشستگی	۱۲ درصد
فوت قبل و بعد بازنشستگی	۲ درصد
ازکارافتادگی	۴ درصد
خدمات درمانی	۹ درصد
بیمه بیکاری	۳ درصد
کمک دولت- بابت خدمات بیمه ای	۲ درصد
کمک دولت- بابت خدمات درمانی	۱ درصد
جمع حق بیمه	۳۳ درصد

میزان حق بیمه تامین اجتماعی به تفکیک پرداخت کننده

میزان و سهم هر کدام از پرداخت کنندگان حق بیمه تامین اجتماعی به شرح زیر می باشد:

میزان حق بیمه به تفکیک پرداخت کننده
میزان حق بیمه	سهم	پرداخت کننده	نحوه پرداخت
۷درصد	بیمه شده	کارگر	از حقوق کسر می گردد
۲۰ درصد	کارفرما	کارفرما	ماهانه با حقوق کارگر
۳ درصد	بیکاری	کارفرما	ماهانه با حقوق کارگر
۳ درصد	کمک دولت	دولت	در بودجه اعمال می شود

اقلام مشمول محاسبه حق بیمه تامین اجتماعی

برای محاسبه حقوق و دستمزد نیاز داریم اقلام مشمول و غیرمشمول را بشناسیم.اقلام مشمول حق بیمه تامین اجتماعی به شرح زیر می باشد:

1. دستمزد و حقوق
2. کارمزد و حق الزحمه
3. حق مشاوره
4. مزایای نقدی شامل: فوق العاده شغل، اضافه کاری، شب کاری، نوبت کاری، خارج از مرکز، سختی کار، حق خواروبار، حق مسکن، حق ایاب و ذهاب
5. مزد ایام تعطیل و مرخصی استحقاقی
6. پاداش های غیرمستمر
7. فوق العاده های ثابت و نظایر آن ها
8. مزایای غیر نقد مانند خوراک، پوشاک، مسکن، وسیله نقلیه

کارفرما مکلف است از کلیه وجوه و مزایای مشمول بیمه، حق بیمه مقرر را کسر کرده و به اضافه سهم خود به سازمان پرداخت نماید. مهلت تحویل لیست مربوطه و پرداخت حق بیمه حقوق کارکنان به سازمان بیمه تأمین اجتماعی و صندوق بیمه بیکاری حداکثر تا آخرین روز ماه بعد است. اگر آخرین روز در جمعه یا روز تعطیل رسمی دیگری قرار گیرد تا پایان وقت اداری اولین روز، بعد از تعطیلی نیز مهلت خواهد داشت در غیر این صورت مشمول جریمه می گردد. مهلت رسیدگی سازمان به اسناد و مدارک لیست حداکثر ۶ ماه از تاریخ دریافت لیست است. درصورتی که مشاهده نقص یا اختلاف اقدامات قانونی را انجام داده و ما به تفاوت را وصول می نماید. در مورد بیمه شدگانی که کارمزد دریافت می دارند حق بیمه به مأخذ کل درآمد است.

حمایت های سازمان تأمین اجتماعی از بیمه شدگان

حمایت سازمان تأمین اجتماعی از بیمه شدگان شامل موارد زیر است:

1. حمایت در برابر حوادث و بیماری ها
2. پرداخت غرامت دستمزد ایام بیماری
3. پرداخت غرامت دستمزد ایام بارداری
4. پرداخت مستمری ازکارافتادگی (کلی و جزئی)
5. پرداخت مستمری بازنشستگی
6. پرداخت مقرری بیمه بیکاری
7. پرداخت غرامت نقص عضو
8. پرداخت کمک هزینه کفن ودفن به بیمه شدگان متوفی
9. پرداخت مستمری به بازماندگان واجد شرایط بیمه شده متوفی(مستمری بازماندگان)
10. همچنین مشمولین این قانون از کمک های ازدواج و عائله مندی طبق مقررات مربوطه برخوردار خواهند شد.
11.  برخی از سایر حمایت های جنبی که سازمان خارج از تکلیف قانونی خود انجام می دهد. مانند پرداخت وام ازدواج به بیمه شدگان، پرداخت وام ضروری به بیمه شدگان و مستمری به دیگران،پرداخت بن کالاهای اساسی، عیدی و ... به بازنشستگان و مستمری دیگران و وام دانشجوئی به فرزندان آنان.

همان طور که می دانید کارفرمایان ملزم به بیمه نمودن کارکنان خود نزد سازمان تأمین اجتماعی بوده و این امر اجباری است. حق بیمه قابل پرداخت به سازمان تأمین اجتماعی مجموعاً ۳۰ % حقوق و دستمزد ناخالص(حقوق و دستمزد مشمول بیمه قبل از کسورات) است که از این مبلغ ۷% آن از حقوق ماهانه کارگر کسر می گردد که کارفرما این مبلغ را به اضافه ۲۳ % سهم خود، هرماه به حساب سازمان تأمین اجتماعی واریز می گردد. با پرداخت حق بیمه، بیمه شدگان حق استفاده از مزایای مقرر در قانون تأمین اجتماعی رادارند که اهم مزایای بیمه را به شرح ذیل می توان نام برد:

• بیمه های درمانی، حوادث و بیماری ها و دریافت غرامت دستمزد ایام بیماری
• دریافت هزینه های وسایل کمکی پزشکی مانند ویلچر، سمعک، پروتز، ارتز و...
• غرامت دستمزد ایام بارداری
• دریافت مستمری ازکارافتادگی، بازنشستگی و مرگ
• کمک هزینه ازدواج

وظایف شرکت ها در قبال سازمان تأمین اجتماعی

هر شرکت تازه تأسیس باید نزد سازمان تأمین اجتماعی تشکیل پرونده داده و کد کارگاه دریافت نماید تا بتواند بر اساس کد کارگاهی دریافتی، کارکنان خود را نزد سازمان تأمین اجتماعی ثبت نام و بیمه نماید برای اینکه بتوانید در مقابل سازمان تأمین اجتماعی وظایف خود را به درستی انجام دهید باید موارد ذیل را در انجام دهید:

1. تشکیل پرونده بیمه ای و اخذ شماره کارگاه
2. نام نویسی کارکنان و دریافت شماره بیمه آن ها
3. تهیه لیست بیمه
4. ارسال لیست بیمه

مرحله اول: تشکیل پرونده بیمه ای و اخذ شماره کارگاه

کارفرمایان کارگاه های مشمول قانون باید ظرف مدت ۱۵ روز از تاریخ تأسیس به منظور بیمه کردن کارکنان خود به نزدیک ترین شعبه تأمین اجتماعی واقع در محدوده عملکرد کارگاه مراجعه کنند و مدرکی را که نشانگر کارفرما بودن آن ها است، به شعبه تحویل داده و کد کارگاه دریافت نمایند. مدارکی که می تواند ملاک کارفرمایی شخص باشد:

• جواز کسب صنفی معتبر(دائم یا موقت) یا هرگونه اجازه کار از مراجع ذیصلاح.
• پروانه تأسیس یا بهره برداری.
• اسناد مالکیت و یا صلح نامه کارگاه(اعم از رسمی یا عادی).
• تأیید اتحادیه یا مجمع امور صنفی مربوطه مبنی بر کارفرمایی و بهره برداری کارگاه.

شعبه تأمین اجتماعی، پس از شناسایی کارگاه و تعداد کارگران شاغل در آن، پرونده کارگاه را تشکیل داده و شماره کارگاه را به آن اختصاص خواهد داد.

مرحله دوم: نام نویسی کارکنان و دریافت شماره بیمه آن ها

اگر شخصی برای اولین بار قصد بیمه شدن را داشته باشد شما باید با مراجعه به سازمان تأمین اجتماعی و پر نمودن فرم مخصوص نام نویسی و ارائه مدارک درخواست شده نسبت به نام نویسی کارکنان بیمه نشده اقدام و شماره بیمه آن ها را جهت درج در لیست بیمه ارسالی خود درج نمایید. بدیهی است در صورت عدم نام نویسی اشخاص سازمان تأمین اجتماعی از پذیرفتن لیست بیمه خودداری خواهد نمود.

مرحله سوم: تهیه لیست حقوق و دستمزد (بیمه)برای سازمان تأمین اجتماعی

در فصل قبل یاد گرفتید که برای پرداخت حقوق کارکنان باید لیست حقوق و دستمزد تهیه گردد.حسابداران برای اینکه بیمه کارکنان شرکت را به سازمان تأمین اجتماعی پرداخت نمایند باید فهرستی از موارد موردنیاز تهیه و به همراه چک مربوطه به سازمان ارسال گردد. حسابداران شرکت های کوچک معمولاً این کار را در نرم افزار اکسل انجام داده و سپس اطلاعات را به نرم افزار مخصوص ارائه شده توسط سازمان تأمین اجتماعی انتقال و فایل الکترونیکی آن به سازمان ارسال می کنند. روش های ارسال لیست بیمه به سازمان تأمین اجتماعی در فصل بعد ارائه شده است.

مرحله چهارم: ارسال لیست حق بیمه

کارفرما مکلف است هرماه لیست کارگران یا کارمندان مشمول قانون تأمین اجتماعی که در استخدام یا در اختیاردارند صرف نظر از نوع قراردادکار،ترتیب استخدام و نحوه پرداخت حقوق و مزایا، حداکثر تا آخرین روز ماه بعد،لیست حقوق و دستمزد به سازمان تأمین اجتماعی ارسال نماید.

حسابداران شرکت در پایان هرماه باید اقدام به تهیه لیست حقوق و دستمزد کارکنان نموده و میزان بیمه قابل پرداخت را محاسبه نمایند و مبلغ آن را به صورت چک صادر و به همراه لیست به سازمان تأمین اجتماعی شعبه مربوطه ارسال نمایند. البته در حال حاضر شما می توانید عمل پرداخت حق بیمه را به صورت الکترونیکی و از طریق سایت سازمان تأمین اجتماعی انجام دهید برای این منظور شما باید به سازمان تأمین اجتماعی مراجعه و نام کاربری و کلمه عبور خود را دریافت نمایید.

جرائم انجام ندادن وظایف قانونی در قبال سازمان تأمین اجتماعی

شما به عنوان کارفرما اگر به وظایف قانونی خود عمل نکنید مشمول جریمه خواهید شد و جزئیات این جرائم به شرح زیر می باشد:

• کارفرمایان کلیه کارگاه های مشمول تأمین اجتماعی مکلف اند صورت مزد و حقوق بیمه شدگان مربوط به هرماه را حداکثر تا پایان آخرین روز ماه بعد به سازمان تأمین اجتماعی ارسال نمایند.
• درصورتی که کارفرمایان از تنظیم و ارسال صورت مزد و حقوق بیمه شدگان خودداری کنند ملزم به پرداخت جریمه نقدی به میزان ده درصد(۱۰ %)همان ماه خواهند بود.
• جریمه تأخیر ارسال لیست با توجه به میزان حق بیمه متعلقه و بر اساس قوانین محاسبه و جریمه تأخیر تأدیه پرداخت حق بیمه، به میزان ۲% حق بیمه ماهیانه برای هرماه تأخیر در پرداخت، محاسبه و مطالبه خواهد شد.
• اگر کارفرما به دلیل تأخیر در پرداخت حق بیمه یا عدم پرداخت آن و همچنین تأخیر یا عدم ارسال لیست مشمول جریمه شود و اصل حق بیمه و بیمه بیکاری را قبل از صدور برگ لازم الاجرا(اجرائیات) کلاً پرداخت نماید. از پرداخت ۳۰ % جریمه های مربوطه معاف خواهد بود.
• با صدور برگ لازم الاجرا(اجرائیات)، معافیت ۳۰ % جریمه های متعلقه لغو و علاوه بر آن یک بیستم بدهی به عنوان سهم اجرایی به کارگاه تعلق خواهد گرفت.
• درصورتی که تقسیط بدهی چنانچه کارفرما هر یک از اقساط را تا سررسید قسط بعدی پرداخت نکند بدهی تبدیل به حال شده و از تاریخ تبدیل به حال جریمه نقدی تأخیر تأدیه پرداخت حق بیمه نسبت به مانده بدهی به میزان دو درصد(۲%) به ازای هرماه تأخیر محاسبه می گردد و جرائم مطالبه شده قبلی نیز به نسبت مانده بدهی قابل وصول است.

نکته مهم:طلب سازمان تأمین اجتماعی از مؤسسات بابت حق بیمه به عنوان مطالبات ممتاز است. یعنی نسبت به سایر طلبکاران مؤسسات از اولویت برخوردار است.

ما در این پست آموزشی تلاش کردیم اطلاعات مهمی از حق بیمه تامین اجتماعی را خدمت شما عزیزان آموزش دهیم.امیدواریم که این آموزش مورد استفاده شما کاربران سایت چابک قرار گرفته باشد.با آموزش های بعدی سایت چابک با ما همراه باشید.