آموزش محاسبه استهلاک به روش نزولی با مثال کاربردی

محاسبه استهلاک یکی دیگر از وظایف واحد حسابداری است و اطلاع از روش های متداول محاسبه استهلاک و بکارگیری مناسب و دقیق این روش ها برای هر یک از اقلام دارایی متناسب با قانون مالیات های مستقیم و ماده ۱۴۹ قانون مالیات های مستقیم که نرخ ها و درصدهای مربوط به هر یک از گروه های دارایی ها را مشخص نموده نسبت به استهلاک گیری دارایی ها و انعکاس آنها در اسناد حسابداری شرکت خود اقدام نمائید.همانطور که همه ما حسابدارها می دانیم متداولترین روش های استهلاک گیری روش خط مستقیم و روش نزولی است و به جهت آمادگی شما کاربران سایت چابک،در این پست قصد داریم تا محاسبه استهلاک به روش نزولی را با یک مثال خدمت شما آموزش دهیم.

محاسبۀ استهلاک به صورت نزولی(کاهش پذیر):

در محاسبه استهلاک به روش نزولی فرض بر این است که دارایی ثابت در سال های اول عمر مفید خود منافع بیشتری نسبت به سال های آخر ارائه می کند، بنابراین بازده دارایی نو بیش از دارایی کهنه می باشد. درنتیجه هر سال که از عمر مفید دارایی می گذرد هزینۀ استهلاک آن نسبت به سال قبل کاهش می یابد.

برای محاسبۀ استهلاک به صورت نزولی از روش های زیر استفاده می کنند:

روش درصدی از ارزش دفتری(ماندۀ نزولی):

برای محاسبۀ استهلاک به روش ماندۀ نزولی، نرخ ثابتی در طی سال های عمر مفید دارایی ثابت، در ارزش دفتری آن (بهای تمام شده منهای مانده استهلاک انباشته) ضرب می شود. این روش در قانون مالیات های مستقیم ایران به رسمیت شناخته شده است. اطلاعات لازم برای محاسبه استهلاک براساس روش مانده نزولی به همراه فرمول آن به صورت زیر است:

1.  قیمت تمام شده
2. عمر مفید دارایی
3. نرخ استهلاک سالانه

 نرخ ثابت × (ماندۀ استهلاک انباشته - بهای تمام شدۀ دارایی) = استهلاک دارایی به روش مانده نزولی

مثال :شرکت تهران تجهیزاتی را در ابتدای سال ۱۳۹۴ به بهای تمام شده ۱۴۰،۰۰۰،۰۰۰ ریال خریداری کرده است، استهلاک این دارایی به روش مانده نزولی با نرخ ۱۲ % است،استهلاک سال های ۱۳۹۶،۱۳۹۵،۱۳۹۴ را محاسبه کنید.

%۱۲×(۱۴۰,۰۰۰,۰۰۰-۰)= استهلاک سال ۱۳۹۴
%۱۲×(۱۴۰,۰۰۰,۰۰۰-۱۶,۸۰۰,۰۰۰)= استهلاک سال ۱۳۹۵
%۱۲×(۱۴۰,۰۰۰,۰۰۰-۳۱,۵۸۴,۰۰۰)= استهلاک سال ۱۳۹۶

استهلاک سال ۹۴ معادل ۱۶,۸۰۰,۰۰۰ ریال و استهلاک سال ۹۵ معادل ۱۴,۷۸۴,۰۰۰ ریال و استهلاک سال ۹۶ معادل ۱۳,۰۰۹,۹۲۰ ریال می باشد که می بایستی برای آنها در هر سال مالی سند حسابداری صادر نمود. پیشنهاد می کنیم شما محاسبه استهلاک برای مثال فوق را تا پایان سال ۹۷ انجام دهید.

نکته مهم: در روش درصدی از ارزش دفتری، هنگامی که مانده ارزش دفتری دارایی به کمتر از ۵درصد بهای تمام شده دارایی برسد، کل ماندۀ ارزش دفتری در سال بعد یکجا قابل استهلاک است.

روش نزولی با نرخ مضاعف:

یکی دیگر از روش های کاهش پذیر، روش مانده نزولی با نرخ مضاعف است، در این روش نیز مانند روش ماندۀ نزولی برای محاسبۀ هزینۀ استهلاک هر سال، یک نرخ ثابت در ارزش دفتری دارایی ثابت ضرب می شود. برای محاسبه نرخ استهلاک به روش نزولی مضاعف عدد ۲ بر عمر مفید دارایی ثابت تقسیم می شود، این نرخ معادل دو برابر نرخ استهلاک به روش خط مستقیم است. به طور مثال اگر عمر مفید دارایی ۸ سال باشد، محاسبۀ نرخ مضاعف به صورت زیر است:

%۱۰۰ × ۲/۸ = نرخ مضاعف برای محاسبه استهلاک 

پس از محاسبه نرخ مضاعف، استهلاک سالانه دارایی براساس رابطه زیر قابل محاسبه است:

 نرخ مضاعف × ارزش دفتری = استهلاک سالانه روش نزولی با نرخ مضاعف

مثال : بهای تمام شدۀ یک دستگاه ماشین آلات تولید قند ۸۰۰،۰۰۰،۰۰۰ ریال و عمر مفید آن ۱۰ سال است،اگر شرکت استهلاک این دارایی را بر اساس روش نزولی و با نرخ مضاعف محاسبه کند،مطلوب است: تکمیل مراحل محاسبۀ استهلاک دارایی طی ۵ سال اول عمر مفید به صورت زیراست:

۱۶۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال=%۲۰×(۰-۸۰۰,۰۰۰,۰۰۰)=استهلاک سال اول

۱۲۸,۰۰۰,۰۰۰ ریال=%۲۰×(۱۶۰,۰۰۰,۰۰۰-۸۰۰,۰۰۰,۰۰۰)=استهلاک سال دوم

۱۰۲,۴۰۰,۰۰۰ ریال=%۲۰×(۲۸۸,۰۰۰,۰۰۰-۸۰۰,۰۰۰,۰۰۰)=استهلاک سال سوم

۱۲۸,۰۰۰,۰۰۰ ریال=%۲۰×(۳۹۰,۴۰۰,۰۰۰-۸۰۰,۰۰۰,۰۰۰)=استهلاک سال چهارم

روش مجموع سنوات:

در روش مجموع سنوات برای محاسبه استهلاک، مبلغ استهلاک پذیر دارایی در کسری که طی عمر مفید هرساله کاهش می یابد ضرب می شود، درنتیجه استهلاک هر سال نسبت به سال قبل کاهش می یابد. برای محاسبه کسر مذکور از فرمول های زیر استفاده می شود:

مخرج کسر از رابطۀ ۲/n×n+1 و صورت کسر از رابطه n-k+1 محاسبه می شود که در آن n سال های عمر مفید و k سال های محاسبه استهلاک می باشد.

مثال: عمر مفید اثاثه ای در شرکت نور ۴ سال برآورد شده است، می توان مجموع سنوات (مخرج کسر) را با توجّه به رابطه فوق از طریق یکی از فرمول های زیر محاسبه نمود:

صورت کسر در هرسال نشان دهندۀ باقی مانده عمر مفید دارایی است،بنابراین: استهلاک دارایی های ثابت به روش مجموع سنوات ازطریق رابطۀ زیر محاسبه می شود:

کسر سال مورد نظر×(ارزش اسقاط - بهای تمام شده)=استهلاک سالانه دارایی ثابت در روش مجموع سنوات

مثال:شرکت سقز در ابتدای سال ۱۳۹۳ یک دستگاه وسایط نقلیه به بهای تمام شدۀ ۹۷٫۰۰۰٫۰۰۰ ریال خریداری نمود، اگر ارزش اسقاط ۷٫۰۰۰٫۰۰۰ ریال و عمرمفید آن ۹سال باشد، استهلاک دارایی در طی سال های ۱۳۹۳ الی ۱۳۹۶ به شرح زیر محاسبه می شود:

۱۸,۰۰۰,۰۰۰=۹/۴۵×(۹۷,۰۰۰,۰۰۰-۷,۰۰۰,۰۰۰)= استهلاک سال ۱۳۹۳

۱۶,۰۰۰,۰۰۰=۸/۴۵×(۹۷,۰۰۰,۰۰۰-۷,۰۰۰,۰۰۰)= استهلاک سال ۱۳۹۴

۱۴,۰۰۰,۰۰۰=۷/۴۵×(۹۷,۰۰۰,۰۰۰-۷,۰۰۰,۰۰۰)= استهلاک سال ۱۳۹۵

۱۲,۰۰۰,۰۰۰=۶/۴۵×(۹۷,۰۰۰,۰۰۰-۷,۰۰۰,۰۰۰)= استهلاک سال ۱۳۹۶

خوب دوستان در این جلسه ما محاسبه استهلاک دارایی ها به روش نزولی را با چند مثال کاربردی خدمت شما آموزش دادیم.عمدتا در مصاحبه های استخدامی حسابداری، با نحوه محاسبه استهلاک دارایی ها به روش نزولی آشنا نیستند که با این آموزش شما می توانید اطلاعات خود را بروز کرده و آماده مصاحبه های استخدامی شوید.