مالیات درواقع انتقال بخشی از درآمدهای جامعه به دولت و یا بخشی از سود فعالیت های اقتصادی است که نصیب دولت می گردد. زیرا ابزار و امکانات دستیابی به این درآمد و سود را دولت فراهم ساخته است.درواقع با اجرای صحیح و عادلانه قوانین مالیاتی دولت مردم را به یک پس انداز اجباری سوق می دهد. امروزه درکلی ترین تعریف، مالیات یک نوع هزینه اجتماعی است که افراد جامعه به تناسب استفاده از این هزینه اجتماعی باید تقبل پرداخت آن را بنمایند. همچنین مالیات یکی از ابزارهای مهم و مناسب دولت ها برای توزیع عادلانه درآمد است.
در برنامه مالی (بودجه) هر کشور، مالیات به عنوان یکی از منابع مهم درآمد در نظر گرفته می شود. قوانین مالیاتی و اصلاحیه های بعدی آن در کشور ایران طوری تنظیم گردیده اند که علیرغم افزایش درآمد مالیاتی کشور، بار مالیاتی را از دوش افراد کم درآمد جامعه برداشته و به اقشار مرفه تر انتقال دهد. وظیفه مهم اجرای صحیح قوانین مالیاتی کشور و وصول مالیات های مقرر به عهده وزارت امور اقتصادی و دارائی است.
بر اساس قوانین مالیاتی کشور، انواع مالیات ها به شرح زیر است:
درآمدی که شخص حقیقی در خدمت شخص دیگر (اعم از حقیقی یا حقوقی) در قبال تسلیم نیروی کار خود بابت اشتغال در ایران برحسب مدت یا کار انجام یافته به طور نقد یا غیر نقد تحصیل می کند مشمول مالیات بر درآمد حقوق است. (ماده ۸۲ ق.م.م)
میزان معافیت بر اساس ماده ۸۴ تا میزان ۱۵۰ برابر حداقل حقوق مبنای جدول حقوق موضوع ماده (۱) قانون نظام هماهنگ پرداخت کارکنان دولت درآمد سالانه مشمول مالیات حقوق کلیه حقوق بگیران ازجمله کارگران مشمول قانون کار، از یک یا چند منبع، از پرداخت مالیات معاف می شود. مبلغ معافیت درآمد حقوق همه ساله در بودجه کشور به تصویب مجلس شورای اسلامی ایران رسیده و جهت اجرا ابلاغ می گردد.
بر اساس ماده ۸۵ قانون مالیات های مستقیم و با عنایت به بند (الف) تبصره (۹) قانون بودجه سال ۹۶ کل کشور، که به موجب آن سقف معافیت مالیاتی برای سال ۹۶ ، مبلغ ۲۴۰،۰۰۰،۰۰۰ ریال در سال تعیین گردیده است و مازاد آن تا پنج برابر به نرخ ده درصد (۱۰%) و مازاد بر این به نرخ بیست درصد (۲۰%) برای بخش خصوصی و دولتی و سایر دستگاه های اجرائی موضوع ماده (۵) قانون مدیریت خدمات کشوری و ماده (۵) قانون محاسبات عمومی کشور تعیین شده است.
جدول مالیات بر درآمد حقوق سال ۹۷ | |||
از | تا | نسبت مازاد | نرخ مالیات |
۱ | ۲۷۶٫۰۰۰٫۰۰۰ | - | معاف |
۲۷۶٫۰۰۰٫۰۰۱ | ۱٫۱۰۴٫۰۰۰٫۰۰۰ | ۲۷۶٫۰۰۰٫۰۰۰ | ۱۰درصد |
۱٫۱۰۴٫۰۰۰٫۰۰۱ | ۱٫۳۸۰٫۰۰۰٫۰۰۰ | ۱٫۱۰۴٫۰۰۰٫۰۰۰ | ۱۵درصد |
۱٫۳۸۰٫۰۰۰٫۰۰۱ | ۱٫۹۳۲٫۰۰۰٫۰۰۰ | ۱٫۳۸۰٫۰۰۰٫۰۰۰ | ۲۵درصد |
نسبت به مازاد ۱٫۹۳۲٫۰۰۰٫۰۰۰ | ۳۵ درصد |
با توجه به ماده ۸۳ ق.م.م درآمد مشمول مالیات حقوق عبارت است از حقوق (مقرری یا مزد، یا حقوق اصلی) و مزایای مربوط به شغل اعم از مستمر و یا غیرمستمر قبل از وضع کسور و پس از کسر معافیت های مقرر در این قانون. بنابراین می توان درآمد حقوق را به بخش های زیر تفکیک نمود:
به آن دسته از دریافتی هایی که حقوق بگیر به طور مستمر و ماهانه علاوه بر حقوق اصلی دریافت می نماید گفته می شود و به دودسته نقدی وغیرنقد تقسیم می گردد.
عبارت اند از فوق العاده شغل، فوق العاده شاغل، حق اولاد، حق مسکن، حق ایاب و ذهاب، مدد معاش، فوق العاده های بدی آب وهوا، محرومیت از تسهیلات زندگی، فوق العاده دوری از مرکز، نوبت کاری، جذب، اشتغال مأمورین در خارج کشور، فوق العاده کسر صندوق و سایر مزایایی که طبق مقررات استخدامی کارفرما تحت عناوینی غیر از موارد فوق همراه با حقوق و مزایای نقدی ماهانه به طور مستمر به اشخاص حقوق بگیر پرداخت یا تخصیص داده می شود.
اغلب شامل مسکن واگذارشده از طرف کارفرما (یا اثاثیه و یا بدون اثاثیه) و استفاده از اتومبیل اختصاصی واگذاری از طرف کارفرما (با راننده و یا بدون راننده) و سایر مزایای غیر نقدی مستمر از قبیل خواروبار، بن و ... است.
به آن دسته از دریافتی هایی که حقوق بگیر به طور غیرمستمر و به صورت موردی علاوه بر حقوق اصلی دریافت می نماید، گفته می شود و به دو دسته نقدی وغیرنقدی تقسیم می گردد:
عبارت اند از اضافه کار، فوق العاده مأموریت، هزینه سفر، پاداش انجام کار،عیدی و پاداش آخر سال، وجوه پرداختی بابت لباس کار، پرداختی های بابت هزینه درمان و معالجه کارکنان، بازخرید مرخصی، پاداش طی سال، بهره وری و سایر مزایای غیرمستمر که طبق مقررات استخدامی یا قانون کار از طرف کارفرما به کارکنان پرداخت و یا در اختیار آنان قرار داده می شود.
شامل در اختیار گذاردن مواردی همچون لباس کار، برنج، روغن و ....
با عنایت به بند (الف) تبصره (۹) قانون بودجه سال ۹۷ کل کشور مبلغ ۲۴۰،۰۰۰،۰۰۰ ریال در سال تعیین گردیده است. این معافیت برای تمام حقوق و مزایای اعم از نقدی و غیر نقدی، مستمر یا غیرمستمر تعیین شده است.
بر اساس بند ۱۳ ماده ۹۱ ق.م.م مزایای غیر نقدی اعم از مستمر یا غیرمستمر حداکثر تا سقف معادل تا دو دوازدهم معافیت سالانه موضوع ماده ۸۴ ق.م.م از پرداخت مالیات معاف و مازاد مشمول مالیات حقوق است. معافیت مزایای غیر نقد برای سال ۱۳۹۷ مبلغ ۴۶،۰۰۰،۰۰۰ ریال است.
۲×(۱۲÷معافیت مالیاتی سالیانه)= معافیت مزایای غیر نقد
۴۶٫۰۰۰٫۰۰۰=۲×(۱۲÷۲۷۶٫۰۰۰٫۰۰۰)
به استناد بند ۱۰ ماده ۹۱ ق.م.م. عیدی سالانه یا پاداش آخر سال مجموعاً تا میزان یک دوازدهم معافیت مالیات های موضوع ماده ۸۴ ق.م.م بدون در نظر گرفتن مدت کارکرد در طول سال از پرداخت مالیات معاف است. اگر به کارمندی در طول سال چندین بار پاداش پرداخت شود صرفاً پاداش پایان سال به همراه عیدی، مشمول معافیت مالیات (یک دوازدهم میزان معافیت مالیاتی موضوع ماده ۸۴) خواهد بود. پاداش دریافتی در بخش دولتی و خصوصی به مجموع درآمدها اضافه و مشمول مالیات می شود. توجه نمایید به استناد ماده ۸۴ ق.م.م معافیت مالیاتی باید بر مبنای درآمد سالانه آن ها اعمال شود. برای مثال کارمندی که از ابتدای مهرماه سال ۱۳۸۷ استخدام شده است میزان معافیت قابل استفاده وی با کارمندی که از ابتدای سال استخدام شده است فرقی ندارد. پرداخت کننده حقوق موظف است مالیات را برمبنای درآمد سالانه محاسبه نماید.
۱×(۱۲÷معافیت مالیاتی سالیانه)= معافیت عیدی و پاداش آخر سال
۲۳٫۰۰۰٫۰۰۰=۱×(۱۲÷۲۷۶٫۰۰۰٫۰۰۰)
بر اساس بند یک بخشنامه ۲۱۱/۴۳۸۵/۱۹۴۱۸ مورخ ۸۳/۱۱/۷ در خصوص اجرای حکم ماده ۱۳۷ قانون مالیات های مستقیم مصوب اسفندماه ۱۳۶۶ و اصلاحیه های بعدی آن چنانچه پرداخت کنندگان حقوق برای حقوق بگیران خود با مؤسسات بیمه ایرانی اقدام به انعقاد قرارداد بیمه عمر و بیمه های درمانی تکمیلی نموده و ماهیانه سهم حق بیمه مربوط به حقوق بگیر را از حقوق وی کسر و به مؤسسات بیمه پرداخت نمایند، در این صورت نیز مجاز هستند ضمن درج میزان حق بیمه پرداختی سهم حقوق بگیر در فهرست های حقوقی تسلیمی به اداره امور مالیاتی مربوط و ضمیمه نمودن گواهی مؤسسه بیمه به آن، نسبت به کسر حق بیمه پرداختی از درآمد حقوق آنان اقدام نمایند. حق بیمه پرداختی بابت بیمه عمر افراد تحت تکفل، مشمول این مقررات نخواهد بود.
بر اساس بند ۲ بخشنامه ۲۱۱/۴۳۸۵/۱۹۴۱۸ مورخ ۸۳/۱۱/۷ در خصوص اجرای حکم ماده ۱۳۷ در خصوص اجرای حکم ماده ۱۳۷ قانون مالیات های مستقیم مصوب اسفندماه ۱۳۶۶ و اصلاحیه های بعدی آن، کارفرمایان بیمه شدگان سازمان تأمین اجتماعی می توانند صرفاً با کسر دوهفتم از سهم حق بیمه پرداختی حقوق بگیران بیمه شده و کارفرمایان بیمه شدگان سازمان خدمات درمانی و سایر مؤسسات بیمه گر ایرانی نیز می توانند با کسر کل سهم حق بیمه پرداختی حقوق بگیران بیمه شده خود، از درآمد حقوق آنان و با قید میزان آن در فهرست های حقوق، تسلیمی به اداره امور مالیاتی ذی ربط مالیات متعلق را محاسبه نمایند. تخصیص معافیت مربوط به دوهفتم بیمه سهم کارگر طبق نظر برخی از ممیزان مالیاتی در صورت ارسال لیست بیمه به همراه لیست حقوق و دستمزد یا ارائه نامه در اولین بار استفاده از این بخشنامه امکان پذیر خواهد بود به عنوان مثال اگر در سال ۹۶ معافیت مالیاتی سالانه حقوق کارکنان ۲۴۰،۰۰۰،۰۰۰ ریال باشد به این معافیت دوهفتم بیمه سهم کارگر اضافه می شود.
خوب دوستان در این پست نکات مهمی از مالیات حقوق و دستمزد و معافیت های مرتبط با مالیات حقوق و دستمزد را خدمت شما آموزش دادیم.این پست آموزشی برای کاربرانی که قصد دارند به مفاهیم حقوق و دستمزد و نرم افزارهای حسابداری حقوق و دستمزد تسلط پیدا کنند بسیار لازم ضروری می باشد.درپست بعدی نکات دیگری در ادامه همین آموزش قرار خواهیم داد و پیشنهاد می کنیم حتما این مطلب آموزشی را نیز مطالعه بفرمائید.