آموزش صورت مغایرت بانکی و نحوه تهیه و تنظیم آن با مثال (بخش اول)

صورت مغایرت بانکی گزارشی است که با تهیه و تنظیم آن،اختلاف و مغایرت های بین دفاتر حسابداری و صورت حساب بانکی کسب و کار خود را میتوانیم بدست آورده و شناسایی کنیم.در نهایت بعد از اینکه مغایرت بین حساب بانکی و صورت حساب خود را شناسایی کردیم می توانیم نسبت به رفع آنها اقدام نمائیم.مثلا یک سری اقلام باز دفاتر داریم که هنوز در صورت حساب بانکی اعمال نشده اند و یا اینکه یک سری اقلام باز صورت حساب بانکی داریم که در دفاتر حسابداری اعمال نشده اند که باید نسبت به تحلیل این اقلام و در صورت امکان اعمال آنها در دفاتر حسابداری اقدام نمائیم.تهیه صورت مغایرت بانکی معمولا در بازه های زمانی ماهیانه انجام می گیرد ولی شما می توانید بصورت هفتگی هم نسبت به تهیه مغایرت بانکی از حسابهای بانکی خود اقدام نمائید.

گزارش صورت مغایرت بانکی و نحوه تهیه و تنظیم آن نیاز به تبحر و دانش دارد و ما در این پست از آموزش های رایگان حسابداری سایت چابک قصد داریم تا صورت مغایرت بانکی را با مثال واقعی خدمت شما عزیزان آموزش دهیم.با توجه به گسترده بودن مبحث صورت مغایرت بانکی این آموزش در دو جلسه تهیه شده و این جلسه اول از آموزش نحوه تهیه گزارش صورت مغایرت بانکی می باشد.

آشنایی با مبانی صورت مغایرت بانکی

امن ترین مکان برای نگهداری وجوه نقدی یک شرکت و یا مؤسسه، بانک است؛ بانک انواع روش های مختلف سپرده گذاری را به مشتریان معرفی می نماید. رایج ترین انواع سپرده گذاری عبارت است از :

1. سپرده پس انداز قرض الحسنه
2.  سپرده مدت دار
3. سپرده قرض الحسنه جاری

در دو نوع سپرده گذاری پس انداز قرض الحسنه و سپرده مدت دار، فرد صاحب حساب جهت امور بانکی (واریز به حساب و برداشت از حساب) باید شخصاً با در دست داشتن مدارک مورد نیاز (اصل دفترچه یا کارت بانکی و کارت شناسایی ملی) به بانک مراجعه نماید. ولی شرکت ها و مؤسسات با استفاده از نوع سپرده قرض الحسنه جاری با افتتاح حساب جاری، یک دسته چک دریافت نموده و برای واریز وجوه به حساب مؤسسه از فیش های نقدی استفاده می نمایند. این واریز از کلیه شعب بانکی در سراسر کشور و توسط هر شخصی امکان پذیر است. برای برداشت از حساب کافی است که یک فقره چک در وجه فرد ذینفع صادر و به وی تسلیم نمایند؛ و این چک نیز از طریق شبکه بانکی سراسر کشور قابل وصول است. بهترین نوع حساب برای سازمان ها و مؤسسات سپرده قرض الحسنه جاری است. با هر عمل پرداخت وجه به بانک که به آن واریز به بانک گفته می شود و صدور چک و دریافت وجه آن از بانک که به آن برداشت گفته می شود، تراکنش هایی صورت می پذیرد. مؤسسه برای کنترل و پیگیری وضعیت نقدینگی خود نزد بانک یا بانک ها نیاز به بررسی حساب نزد بانک را دارد و برای انجام این عمل بانک ها به صورت روزانه، هفتگی، ماهانه و یا هر زمانی که مشتریان درخواست کتبی مبنی بر ارسال صورت حساب را ارائه نمایند، اقدام به تنظیم و چاپ و تحویل صورت حساب به آنان می نماید.

صورت حساب بانکی ، عملیات حساب جاری مشتری نزد بانک را در یک بازه زمانی معین (از تاریخ…… تا تاریخ……….) گزارش می کند. و این گزارش در اکثر بانک ها تقریباً به شکل فرم زیر است:

لازم به ذکر است که بانک ها نسبت به مبالغی که اشخاص نزد آنان به امانت می گذارند ، به ازای مبالغ دریافت شده حساب مشتری را بستانکار نموده و بدیهی است که هرگاه مشتری چک صادر و یا به روش های مختلف از حساب خود برداشت نماید، بانک به ازای مبلغ چک،پرداخت انجام داده و حساب مشتری را بدهکار می نماید.

مانده حساب مشتری نزد بانک همواره دارای کی مانده بستانکار است.

بانک به غیر از واریز نقدی توسط مشتریان ممکن است این حساب را به صورت های دیگری هم بستانکار نماید، که در این صورت بانک ها مکلف به تنظیم فرمی به نام فرم اعلامیه بستانکار بوده و الزاماً یک نسخه از این فرم باید برای مشتری ارسال گردد. نمونه فرم اعلامیه بستانکار به صورت زیر است :

چنانچه بانک به غیر از مبلغ چک های صادره توسط مشتری، به موجب مدارکی، وجوهی از حساب مشتری برداشت نماید، در این صورت بانک مکلف به تنظیم فرمی به نام فرم اعلامیه بدهکار بوده و الزاماً یک نسخه از این فرم باید برای مشتری ارسال گردد.

لازم به تذکر است با استفاده از شیوه های نوین بانکی و اینترنت بانک، مؤسسات می توانند در هر بازه زمانی که مورد نیاز باشد، صورت حساب بانکی را به صورت اینترنتی دریافت نموده و دیگر نیازی به مراجعه به شعبه بانک وجود ندارد مگر در مواردی که صورت حساب باید به مراجع قانونی ارائه و توسط بانک تأیید شود. حسابدار باید در خصوص نحوه ثبت اعلامیه های بدهکار و یا بستانکار کنجکاوی حرفه ای داشته و با باور داشتن توانمندی های خود، خویشتن را ملزم به مسئولیت پذیری در رعایت استانداردهای تنظیم صورت مغایرت بانکی نماید.

تهیه صورت ریز حساب بانک

حساب بانک یکی از مهم ترین انواع دارایی های یک مؤسسه است. هرگاه وجوهی به حساب بانک واریز گردد این حساب بدهکار شده و هر گاه با صدورچک و هر نوع دستور پرداخت، مبالغی از این حساب کسر گردد این حساب بستانکار می شود.

مانده حساب بانک در دفاتر مؤسسات و شرکت ها همواره بدهکار است.

دلیل استفاده از دفتر معین

دفتر معین در مؤسسات برای این منظور به کار برده می شود که چنانچه یک مؤسسه در چند بانک مختلف حساب داشته باشد برای تمامی آن حساب های بانک در دفتر کل فقط یک حساب بانک نگهداری می شود تا عملکرد و مانده کل حساب های بانکی مؤسسه را به صورت یکجا نمایش دهد. اگر بخواهیم ریز عملیات هر یک از حساب های بانکی مختلف را جداگانه بررسی نماییم برای هر یک از آن حساب ها در دفتر معین یک حساب جداگانه نگهداری می نماییم.

نکته مهم:چنانچه جمع مبالغ بدهکار و بستانکار و مانده تمام حساب های معین بانک را به دست بیاوریم الزاماً باید با جمع مبلغ بدهکار و بستانکار و مانده دفترکل حساب بانکی یکسان باشد.  

آغاز فاز تهیه و تنظیم مغایرت بانکی

در مطالب قبل با صورت حساب بانک، نحوه ثبت و تهیه آن توسط بانک و حساب دفتر کل بانک و دفتر معین بانک ها و شرایط ثبت و تهیه آن توسط مؤسسه آشنا شدیم، باید نحوه مطابقت دادن این دو را فرا گرفته تا از صحت عملیات انجام شده توسط مؤسسه و بانک اطلاع یافته و با اطمینان بیشتری به فعالیت های جاری و روزمره مؤسسه بپردازیم.

تا الان یاد گرفتیم که اگر مبلغی به حساب بانک واریز گردید در دفتر کل، حساب بانک مؤسسه بدهکار می گردد و در همین رویداد، صورت حساب بانک بستانکار می گردد. برای تکمیل بحث ،به مثال زیر توجه نمایید : مثال در تاریخ ۹۴/۰۲/۰۱ آقای شریعت منش مالک مؤسسه البرز مبلغ ۱۰،۰۰۰،۰۰۰ ریال وجه نقد طی فیش نقدی ۱۴۲۳۳۲ به بانک ملی شعبه الهیه واریز و حساب جاری شماره ۲۸۹۹۳۵ را نزد این بانک افتتاح نمود.مطلوب است:

1. صدور سند حسابداری این رویداد.
2. نمایش این رویداد در دفتر کل حساب بانک مؤسسه.
3. نمایش این رویداد در صورت حساب بانک.

اثر این رویداد را در دفتر کل حساب بانک مؤسسه البرز بررسی می نماییم :

ما قصد داریم این مثال را بسط دهیم .لطفا به ادامه مثال توجه فرمایید :

در تاریخ ۹۴/۰۲/۰۳ آقای شریعت منش چک شماره ۴۵۳۲۵۱ را برای خرید اثاثه اداری به مبلغ ۲،۰۰۰،۰۰۰ ریال صادر و تحویل فروشگاه مقدم نموده و فاکتور خرید اثاثه به شماره ۱۸۵ را دریافت نمود.فروشگاه مقدم چک را در تاریخ ۹۴/۰۲/۰۵ نقد نموده است.مطلوب است:

1. صدور سند حسابداری این رویداد.
2. نمایش این رویداد در دفتر کل حساب بانک مؤسسه.
3. نمایش این رویداد در صورت حساب بانک.

اثر این رویداد را در دفتر کل حساب بانک مؤسسه البرز بررسی می نماییم :

تأثیر این رویداد بر صورت حساب ارسالی بانک:

در ادامه مثال فوق،به رویداد زیر توجه بفرمائید: در تاریخ ۹۴/۰۲/۰۸  آقای نجفی از بدهکاران مؤسسه مبلغ ۵،۰۰۰،۰۰۰ ریال بدهی خود را طی فیش نقدی شماره ۴۳۵ به حساب جاری شماره ۲۸۹۹۳۵ واریز و یک نسخه از فیش واریزی را به مؤسسه البرز ارائه می نماید.مطلوبست:

1. صدور سند حسابداری این رویداد.
2. نمایش این رویداد در دفتر کل حساب بانک مؤسسه.
3. نمایش این رویداد در صورت حساب بانک.

اثر این رویداد در دفترکل حساب بانک مؤسسه البرز :

تأثیر این رویداد را بر صورت حساب ارسالی بانک :

با توجه به دفترکل(معین) حساب بانک مؤسسه و صورت حساب ارسالی بانک باید رویدادهای ثبت شده را با یکدیگر مطابقت دهیم به این صورت که با توجه به شماره مدرک«توجه کنید شماره مدرک نه تاریخ» اگر رقمی در دفتر کل (معین) بدهکار باشد با همان شماره مدرک یا سند باید در صورت حساب ارسالی بانک، بستانکار باشد.در صورت تطابق در کنار هر دو علامت(√) قرار می دهیم  و در صورت عدم تطابق دور هر دو عدد در دفتر کل (معین) و صورت حساب ارسالی بانک یک خط بسته (دایره) می کشیم، تا مورد بررسی بیشتر قرار بگیرد.

برای درک بهتر مطالب گفته شده درباره تطبیق صورت حساب بانکی با گردش حساب دفاتر، به مثال گفته شده درباره مؤسسه ایرانیان توجه فرمایید:

• مرحله اول: اقلام بدهکار دفتر معین بانک را با اقلام بستانکار صورت حساب ارسالی بانک مطابقت می دهیم.
• مرحله دوم: اقلام بستانکار دفتر معین بانک را با اقلام بدهکار صورت حساب ارسالی بانک مطابقت می دهیم.

و صورت حساب بانک به شرح زیر در دست است :

دوستان با توجه به حجیم شدن محتوای این جلسه ،و به جهت جلوگیری از خسته شدن شما کاربران گرامی سایت چابک،ادامه مبحث مربوط به آموزش تهیه صورت مغایرت بانکی را به جلسه بعدی آموزش موکول می کنیم.امیدوار هستیم که مباحث آموزش داده شده در این جلسه مورد استفاده شما کاربران قرار بگیرد.منتظر نظرات با ارزش شما عزیزان هستیم.می توانید با امتیازدهی به این مطلب،ما را از کیفیت این مطلب آموزشی مطلع سازید.