انتخاب رشته تحصیلی برای دانش آموزان و شاید بتوان گفت برای هر فردی بسیار مهم و حیاتی است. متاسفانه به دلیل نبود اطلاعات و آگاهی کافی، گاهی آنها رشته تحصیلی مناسبی را برای خود انتخاب نکرده و حتی پس از پایان تحصیل و یا پس از چند سال کار در شغل مربوطه، همچنان احساس نارضایتی دارند.
عدم انتخاب صحیح رشته دانشگاهی معمولا موجب عدم کسب موفقیت های تحصیلی و نمرات خوب، تغییر رشته،به تعویق انداختن ناخودآگاه فارغ التحصیلی و حتی ترک تحصیل دانشجویان می شود. این انتخاب نادرست حتی هنگام اشتغال فرد نیز موجب نارضایتی شغلی، تغییر مداوم محل کار، مشکلات روحی و ... می شود.
دلیل اصلی بسیاری از این مشکلات و نارضایتی ها در زمان تحصیل و اشتغال افراد، به زمان انتخاب رشته آنها در قبل از ورود به دانشگاه باز می گردد. انتخاب بسیار مهمی که باید در آن بسیار آگاهانه و مدبرانه پیش رفت تا به نتایج مطلوبی هم دست یافت.
تحقیقات نشان می دهد که شما باید رشته دانشگاهی و شغل خود را بر اساس ویژگی های شخصیتی، علایق، توانایی ها و برخی عوامل دیگر انتخاب کنید تا بتوانید:
هر فردی در طول زندگی برای انتخاب رشته و شغل خود مسیر مشخصی را طی می کند، گاه به بهترین شکل و گاه توام با نارضایتی و شاید عدم موفقیت. این مسیر تحصیلی و شغلی یک فرآیند مهم است که باید آگاهانه و مدبرانه ترسیم و طی شود. برای پیمودن درست این مسیر استراتژی های کلی راه را به شما نشان می دهیم:
قبل از هر چیز از یک تست معتبر برای شناخت خود استفاده کنید . (تست هالند و تست MBTI از جمله معتبرترین تست های شخصیت شناسی شغلی و تحصیلی در جهان می باشند.)
- استفاده از کمک و راهنمایی مشاوران و مربیان در مدارس و دانشگاه ها، محیط کار و ... می تواند بسیار مفید باشد. گام اول : لیست معتبری از رشته ها و شغل هایی که با تیپ شخصیتی شما تناسب دارد تهیه کنید. دقت داشته باشید که :در این تست سوالات مختلفی مطرح می شود که هر فردی پس از پاسخگویی به تمامی آنها در هر یک از شش تیپ شخصیتی، شخصیتی واقع گرا، سازمان یافته ، جستجوگر، هنری، اجتماعی و متهور، امتیازی کسب می کند.
برای تحلیل این آزمون معمولا به سه تیپ شخصیتی که بیشترین امتیاز را دارند، توجه می شود. این سه تیپ شخصیتی به کد هالند معروف هستند.مریم یک شخصیت هنری داشت. او در مرحله انتخاب رشته تحصیلی خود بود. او به رشته ای هنری علاقه داشت و در محیط های هنری احساس بسیار خوبی داشت و ایده ها و خلاقیت زیادی در حوزه هنر داشت. ولی از طرفی به دلیل هزینه های زیاد تحصیل در رشته های هنری و نداشتن امکانات مالی کافی خانواده و نیز وجود توصیه های اقوام، آشنایان و افراد خانواده، مجبور شد برای تحصیل وارد رشته حسابداری شود. رشته ای که با اعداد و ارقام سروکار دارد و برای تمامی کارها باید از اصول مشخص و از پیش تعیین شده استفاده کرد.
مریم حسابداری را انتخاب کرد (شخصیتی هنری در محیطی سازمان یافته، نقاط مقابل در شش ضلعی هالند).دانشجویان و اساتید این رشته افرادی سازمان یافته بودند. افرادی که طرز صحبت کردن، لباس پوشیدن، علایق،مهارت ها و دیدگاه های سیاسی شان کاملا با افرادی در محیط هنری، بسیار متفاوت و گاهی حتی متضاد بود.
او برای با انگیزه نگه داشتن خود در این رشته همیشه در حال کشمکش با خودش بود. او همیشه احساس می کرد که در جای مناسبی نیست. ولی به هر حال فارغ التحصیل شد و به عنوان حسابدار وارد حوزه کار شد.چند سال بعد او بالاخره به نارضایتی هایش پایان داد و در مقطع ارشد وارد رشته طراحی گرافیک شد. این وقتی بود که او بسیار خوشحال و در حوزه تحصیلی خود یکی از صاحبان ایده شد.
بنابراین شما به کمک شش ضلعی هالند می توانید پیش بینی کنید که احتمالا در شش محیط مختلف هالند، چطور عمل می کنید و چه احساسی دارید.
کلمه تناسب که در تئوری هالند بسیار مورد تاکید است، نشان می دهد که چطور تیپ شخصیتی شما به خوبی با یک محیط خاص تطابق دارد. به عبارت دیگر آیا شخصیت شما با محیط تحصیل و کارتان به خوبی تطابق دارد؟ آیا اینها با هم سازگارند؟
شما به واسطه رشته ای که انتخاب می کنید، وارد محیط تحصیلی متناسب با آن رشته می شوید. به عنوان دانشکده های هنر، اساتید، دانشجویان و سایر موارد آن، همه دارای ویژگی های یک محیط هنری است. بنابراین اگر رشته ای هنری را به درستی انتخاب کنید، کاملا با این محیط هنری سازگار خواهید بود و از آن لذت می برید. به عبارتی بین شخصیت و محیط تحصیل تان تناسب وجود دارد. این مورد در حوزه شغلی نیز صادق است.
با توجه به همین مساله در داستان قبلی که ذکر شد، انتخاب رشته حسابداری توسط مریم (که شخصیتی هنری بود و وارد محیطی سازمان یافته شده بود) یک عدم تناسب محسوب می شد. این عدم تناسب موجب ایجاد نارضایتی و عدم موفقیت کامل در او شده بود. ولی وقتی وارد رشته طراحی شد، یک تناسب درست ایجاد شد و شادی و رضایت کامل به او بازگشت.
جدول زیر به صورت خلاصه نشان می دهد که هر تیپ شخصیتی با چه محیطی بیشترین تناسب ها را دارد :تیپ شخصیتی شما | بیشترین تطابق با محیط | سایر تطابق ها |
واقع گرا | واقع گرا | جستجوگر - سازمان یافته |
جستجوگر | جستجوگر | هنری - واقع گرا |
هنری | هنری | اجتماعی - جستجوگر |
اجتماعی | اجتماعی | هنری - متهور |
متهور | متهور | اجتماعی - سازمان یافته |
سازمان یافته | سازمان یافته | متهور - واقع گرا |
بنا به نظریه هالند انسان در تعامل با محیط زندگی خود و با توجه به ویژگی های شخصیتی اش، برخی از محیط های شغلی را ترجیح می دهد و در آنها احساس رضایت بیشتری خواهد داشت. به عبارتی هر چه ویژگی های شخصیتی فردی با محیط کار و نوع شغل او تناسب بیشتری داشته باشد، موفقیت و رضایت شغلی بیشتری نیز خواهد داشت.
شما می توانید با استفاده از کد هالندی (۳ تیپ شخصیتی دارای بیشترین امتیاز) که پس از استفاده از تست بدست آورده اید، مناسب ترین مشاغل را برای خود پیدا کنید. در این بخش مجموعه ای از مشاغلی که برای هر یک از ۶ تیپ شخصیتی مناسب می باشد، به شما پیشنهاد می شود :
افرادی که تیپ شخصیتی هنری دارند، از داشتن مشاغلی که با داده ها و اشیا در ارتباط باشند و نیازمند خلاقیت و ابتکار هستند، لذت می برند. در ادامه برخی از این مشاغل آورده شده است :
افرادی که تیپ شخصیتی اجتماعی دارند، از داشتن مشاغلی که در آن با دیگران ارتباط داشته باشند و به آنها کمک کنند، لذت می برند. در ادامه برخی از این مشاغل آورده شده است :
همانطور که مشاهده نمودید تست هالند یکی از تست های روانشناسی است که به شما کمک می کند استعدادها و توانایی های خود راشناسایی کرده و مسیر تحصیلی و شغلی منطبق با توانایی های خود را انتخاب نمائید.یادآوری می کنیم تست هالند هم همانند سایر تست های روانشاختی ۱۰۰درصد نیست و نیاز به تحلیل توسط کارشناسان زبده این حوزه دارد.