در روش غیرمستقیم صرفا خالص جریانهای نقدی ناشی از فعالیتهای عملیاتی در صورت جریان وجوه نقد ارائه میشود و نحوه محاسبه آن با عنوان "صورت تطبیق خالص جریان نقد عملیاتی با سود عملیاتی" در یادداشتهای توضیحی افشاء می گردد. در واقع خالص جریانات نقدی فعالیتهای عملیاتی با انجام تعدیلاتی از تبدیل سود عملیاتی (به روش تعهدی) به سود عملیاتی نقدی به دست می آید. این تعدیلات به دو گروه کلی زیر تقسیم میشوند:
این گونه هزینه ها (مانند هزینه استهلاک و یا هزینه مطالبات مشکوک و یا هزینه مزایای پایان خدمت کارکنان) علیرغم اینکه سود عملیاتی شرکت را کاهش می دهند اما باعث کاهش وجه نقد در طی دوره نمی شوند در نتیجه برای تطبیق سود عملیاتی با خالص جریانهای نقدی لازم است که اثرات اینگونه هزینه ها به سود برگشت داده شود یعنی به سود عملیاتی افزوده شود . همچنین با استدلالی مشابه می توان عنوان نمود که اقلام غیر نقدی که باعث افزایش سود میشوند ولی باعث ورود وجه نقد نمی شوند باید از سود عملیاتی بر پایه تعهدی کسر شوند.
اختلاف بین سود خالص عملیاتی و خالص جریانهای نقدی عملیاتی زمانی ایجاد می شود که در زمان شناسایی درامد یا هزینه های عملیاتی حساب دارایی غیر از وجه نقد (مانند حسابهای دریافتنی) بدهکار و یا حساب بدهی(مانند پیش دریافت درامد) بستانکار شده باشد. تغییر در مانده این قبیل حسابها که اغلب حسابهای دارایی و بدهی جاری عملیاتی هستند نشان دهنده اختلاف بین درآمدها و هزینه های شناسایی شده (سود عملیاتی تعهدی) و خالص جریانهای نقدی عملیاتی (سود عملیاتی نقدی) است. بنابراین لازم است که در رویکرد غیرمستقیم اثرات اینگونه افزایش و کاهشها بر سود عملیاتی تعدیل شود. البته داراییها و بدهیهایی که هیچ ارتباطی با فعالیتهای عملیاتی نداشته و تغییرات آن هیچ تاثیری بر سود عملیاتی نمیگذارد در محاسبات تعدیلی منظور نمی شوند. فرایند تعدیل سود عملیاتی تعهدی برای محاسبه خالص جریانات نقدی عملیاتی از یک الگوی ساده به شکل زیر تبعیت می کند:
نوع تعدیل و روش تعدیل |
اقلامی که برای محاسبه سود عملیاتی اضافه شده اند از سود عملیاتی کسر میشوند اما هیچ تاثیری بر وجه نقد ندارند |
اقلامی که برای محاسبه سود عملیاتی کسر شده اند به سود عملیاتی اضافه می شوند اما هیچ اثر نقدی ندارند |
افزایش در داراییهای مرتبط با سود عملیاتی از سود عملیاتی کاسته می شوند |
کاهش در داراییهای مرتبط با سود عملیاتی به سود عملیاتی افزوده می شوند |
افزایش در بدهیهای مرتبط با سود عملیاتی به سود عملیاتی افزوده می شوند |
نکته: مزیت اصلی روش غیر مستقیم این است که تفاوت بین سود عملیاتی و جریان وجوه نقد ناشی از فعالیتهای عملیاتی را به روشنی مشخص نموده و در ارائه تصویری از کیفیت سود واحد تجاری برای استفاده کنندگان صورتهای مالی مفید می باشد.
مثال) با توجه به اطلاعات مثال ۱ خالص جریان های نقدی ناشی از فعالیت های عملیاتی به روش غیر مستقیم به صورت زیر می باشد:سود عملیاتی: | ۳۱۰٫۰۰۰ |
+ هزینه استهلاک | ۵۰٫۰۰۰ |
+ کاهش حساب های دریافتنی تجاری | ۳۵٫۰۰۰ |
+ کاهش موجودی کالا | ۲۴٫۰۰۰ |
- افزایش پیش پرداخت خرید کالا | (۳۰٫۰۰۰) |
+ کاهش پیش پرداخت اجاره | ۱۰٫۰۰۰ |
+ افزایش حساب های پرداختنی تجاری | ۱۷٫۰۰۰ |
- کاهش پیش دریافت فروش | (۱۲٫۰۰۰) |
- کاهش دستمزد پرداختنی | (۲۵٫۰۰۰) |
جریان خالص ورود وجه نقد ناشی از فعالیت های عملیاتی | ۳۷۹٫۰۰۰ |