آموزش بستن حسابهای سود و زیانی، سند اختتامیه و افتتاحیه

بستن حسابهای سود و زیانی یکی از عملیات مهم پایان سال حسابداری است و بطور خلاصه با استفاده از سند بستن حسابهای سود و زیانی می توانیم مانده حسابهای موقت را به حسابهای ترازنامه ای یا دائمی منتقل نموده و مانده حسابهای سود و زیانی(موقت) را صفر نمائیم.

سند اختتامیه سندی است که ما با استفاده از آن می توانیم مانده حسابهای خود را در یک سال مالی صفر نموده و با استفاده از سند افتتاحیه مانده اقلام حسابداری خو د را به سال مالی بعد منتقل می کنیم.هر یک از این اسناد حسابداری را در ادامه آموزش خواهیم داد پس با ما همراه باشید.

بستن حسابها به چه معناست؟

بستن حسابها یعنی اینکه ما مانده حسابهای خود را در بازه زمانی مشخص صفر کنیم.به چه صورت می توان مانده حسابها را صفر نمود؟باید به ماهیت حسابهای خود در زمان بستن حسابها دقت کنیم.

در صورتی که مانده حسابهای شما در زمان صدور سند بدهکار باشد باید آنرا بستانکار کنیم و درصورتی که مانده حسابهای شما در زمان صدور سند بستانکار شده باشد آنرا بدهکار می کنیم و بدین ترتیب مانده حسابها صفر می گردد.

بستن حسابها به دو بخش تقسیم می گردد:

1. سند بستن حسابهای سود و زیانی(حسابهای موقت)
2. سند اختتامیه

وقتی سند اختتامیه صادر شد باید مانده حسابهای دائمی به سال بعد انتقال یابد که به آن سند افتتاحیه می گویند.  

چه زمانی از بستن حسابها استفاده می شود؟

سند بستن حسابها در دو حالت زیر انجام می گردد:

۱-در طی دوره مالی

بستن حسابها در طی دوره زمانی استفاده می شود که ما بخواهیم مانده یک حساب خود را صفر نمائیم.مثلا بخواهیم مانده حساب تامین کننده یا مشتری را صفر نمائیم.در این صورت از سند بستن حسابها استفاده می نمائیم.

فرض کنید شرکت بنیامین مشتری شرکت کاله هست  و شرکت کاله بدلیل عدم همکاری بخواهد مانده حساب این مشتری که مبلغ ۵٫۰۰۰٫۰۰۰ ریال (بدهکار) است را ببندد.در این صورت از سند بستن حسابها استفاده نموده و حساب این مشتری را صفر می نماید.

موجودی نقد و بانک      ۵٫۰۰۰٫۰۰۰ ریال حسابهای دریافتنی تجاری-شرکت بنیامین    ۵٫۰۰۰٫۰۰۰ ریال بستن حساب شرکت بنیامین

۲-پایان سال مالی

تمامی کسب و کارها باید در پایان سال مالی،مانده حسابهای خود را به نحو مقتضی صفر نموده و مانده آنها را به سال بعد منتقل نمایند.صفر نمودن مانده حسابها در پایان سال مالی ادامه آموزش داده خواهد شد. 

برای کسب اطلاعات بیشتر از منابع زیر استفاده کنید

آموزش نرم افزار حسابداری همکاران سیستم آموزش نرم افزار حسابداری همکاران سیستم

1,450,000 هزار تومان مشاهده دوره

سایر منابع مرتبط:

• آموزش نرم افزار حسابداری سپیدار سیستم در 1 روز
• آموزش نرم افزار انبار همکاران سیستم بصورت تحلیلی و کاربردی
• آموزش نرم افزارخزانه داری همکاران سیستم بصورت تحلیلی و کاربردی
• آموزش نرم افزار فروش همکاران سیستم با مثال های عملی و کاربردی

آشنایی با سند بستن حسابهای سود و زیانی(موقت)

حسابهای سود و زیانی یا موقت شامل حسابهای هزینه ای و حسابهای درآمدی می باشد.تمامی کسب و کارها باید سود و زیان، سال مالی خود را محاسبه نمایند.از این رو مانده آنها به حساب سود و زیان سال جاری منتقل می شود و مانده آنها بدین ترتیب صفر می گردد.

وقتی که مانده حسابهای هزینه ای و مانده حسابهای درآمدی به حساب سود و زیان سال جاری منتقل شد،آنوقت حساب سود و زیان سال جاری دارای مانده بدهکار یا بستانکار خواهد بود.البته می تواند مانده صفر هم داشته باشد.

در پایان سال مالی ،از مانده سود و زیان سال جاری مالیات بر درآمد شناسایی خواهد شد که نرخ و درصد آن ،با توجه به نوع و صنعت کسب و کار باید ذخیره مالیات محاسبه شود.

نمونه حساب‌های مبوقت: برخی از حساب‌های این گروه که مربوط به درآمد و هزینه‌ها است شامل فروش، هزینه حقوق و دستمزد، هزینه آب، هزینه تلفن و … است که در پایان دوره مالی مانده آن‌ها بسته می‌شود و به طور مستقیم به سال بعد منتقل نمی‌شود.

با یک مثال سند بستن حسابهای سود و زیانی را آموزش می دهیم.

مثال۱) مانده حساب های سود و زیانی شرکت کامیلا به شرح زیر می باشد:

مطلوبست صدور سند بستن حسابهای سود و زیانی در پایان سال مالی برای شرکت کامیلا.

برای بستن حسابهای سود و زیانی یا موقت کافی است که مانده هزینه ها را بستانکار کنیم و مانده درآمدها را بدهکار.همچنین از حساب واسط سود و زیان سال جاری به عنوان حساب طرف مقابل برای هزینه ها و درآمدها استفاده می کنیم.برای مثال فوق سند بستن حسابهای سود و زیانی به شرح زیر می باشد:

همانطور که در سند فوق مشاهده می نمائید،حساب سود و زیان سال جاری یکبار بدهکار و یکبار بستانکار شده است.بعد از صدور سند سود و زیانی، مانده حسابهای موقت باید صفر باشند.

مراحل بستن حسابهای سود و زیانی

حسابهای سود و زیانی نهایتا در سه مرحله به شرح زیر قابل بستن می باشند:

1. مرحله اول:بستن حسابهای هزینه ای به حساب سود و زیان سال جاری
2. مرحله دوم:بستن حسابهای فروش به حساب سود و زیان سال جاری
3. مرحله سوم:بستن حساب سود و زیان سال جاری به حساب سود و زیان انباشته

توجه داشته باشید که این سه مرحله می تواند کمتر هم باشد.یعنی تمامی مراحل فوق را در یک مرحله خلاصه کرده و انجام دهیم.

نکته ۱ ) نرم افزارهای حسابداری باید توانائی انجام مراحل فوق را داشته باشند.

نکته ۲ ) مانده بستانکار حساب خلاصه سود و زیان نشان دهنده سود در سال مالی و مانده بدهکار نشان دهنده زیان در سال مالی است.  

محاسبه میزان مالیات

بر اساس قانون مالیات‌های مستقیم، نرخ مالیات عملکرد معادل 25% سود خالص است. قبل از محاسبه ذخیره مالیات عملکرد باید با در نظر گرفتن قانون مالیات‌های مستقیم مواردی از قبیل درآمدهای معاف از مالیات و همچنین هزینه‌های مربوط به درآمدهای معاف از مبلغ سود کنار گذاشته شود و همچنین سایر موارد نیز رعایت گردد.

در مثال فوق مبلغ سود ناخالص به شرح زیر می باشد:

۱۹٫۰۰۰٫۰۰۰ = ۷۱٫۰۰۰٫۰۰۰-۵۲٫۰۰۰٫۰۰۰

۴٫۷۵۰٫۰۰۰ = ۲۵% × ۱۹٫۰۰۰٫۰۰۰

مبلغ مالیات بر درآمد در مثال فوق ۴٫۷۵۰٫۰۰۰ می باشد و ثبت زیر برای آن صادر می گردد:

ذکر این نکته ضروری است که ذخیره در نظر گرفته شده به صورت علی الحساب است و مبلغ دقیق آن پس از رسیدگی به اسناد و مدارک توسط سازمان امور مالیاتی مشخص می شود.

آشنایی با سند اختتامیه در عملیات پایان سال حسابداری

با استفاده از سند اختتامیه ما می توانیم مانده حسابهای دائمی حسابداری را بسته و به سال مالی بعد منتقل نمائیم.سند اختتامیه انطباق کامل با فرض دوره مالی دارد.

فرض دوره مالی بر این تصور مبتنی است که فعالیتهای اقتصادی واقع شده در عمر طبیعی یک شخصیت حسابداری، برای مقاصد گزارشگری مالی، به دوره­ های زمانی مصنوعی و ساختگی متعدد قابل تقسیم می­باشند. برای مثال هرچند که فعالیتهای موجد درآمد واحد تجاری به شکل مستمر و بی­وقفه صوت می­گیرند، اما فرض می شود که می­توان به طور سالانه یا فصلی، گزارش معقولی از درآمد کسب شده ارائه داد.

در  سند اختتامیه تمامی حسابهای دائمی باید مد نظر قرار بگیرند.یعنی در سند اختتامیه فقط و فقط حسابهایی دخیل هستند که نوع آنها دائمی می باشد.

نمونه حساب‌های دائمی: برخی از حساب‌های این گروه که شامل دارایی، بدهی و حقوق صاحبان سهام است شامل موجودی نقد و بانک، حساب‌های دریافتنی تجاری، سرمایه و …  است که مانده آن‌ها در پایان دوره مالی بسته شده و به طور مستقیم به دوره مالی بعد منتقل می‌گردد.

در سند اختتامیه حسابهای دارای مانده بدهکار به ریز تفصیلی ها بستانکار شده و حسابهای دارای مانده بستانکار به ریز تفصیلی ها بدهکار می شود.بدین طریق مانده حسابها در پایان سال مالی صفر می گردد.

نکته ) قبل از صدور سند اختتامیه باید کنترل کنیم که حسابهای دارای خلاف ماهیت نباشیم.در صورتی که حسابهای خلاف ماهیت شده داشتیم باید نسبت به صدور سند تعدیل ماهیت اقدام نمائیم.

با حسابهای خلاف ماهیت چه کنیم؟

خلاف ماهیت یکی از کلیدواژه های پرکاربرد در عملیات پایان سال مالی است و حتما و ضرورتا باید با نحوه برخورد با حسابهای خلاف ماهیت آشنا باشید.در صورتی که دارای حسابهای هلاف ماهیت هستید حتما باید نسبت به رفع آنها اقدام فرمائید.

یکی از دلایل بروز خلاف ماهیت در حسابداری،ثبت های حسابداری نادرست می باشد.بطور مثال شما به جای اینکه حسابداری دریافتنی را در رویداد فروش کالا بدهکار کنید آن را بستانکار نموده باشید.یا اینکه ممکن هست شما بجای بدهکار نمودن حساب موجودی نقد و بانک در یک رویدادی آن را بستانکار کرده باشید که همین امر منجر به بروز خلاف ماهیت در طی دوره یا پایان دوره می گردد.

راه حل چیست؟ 

برای حل این مورد باید در ابتدا حسابهایی که خلاف ماهیت شده اند را لیست نموده و استخراج نمایید.سپس گردش طی دوره و ثبت های حسابداری صادر شده برای این حسابها را نیز بطورت دقیق بررسی نمائید و در صورت امکان،نسبت به رفع و اصلاح سند اقدام نمائید.

در صورتی که خلاف ماهیت حسابها از طریق صدور سند اصلاحی برطرف نشود و ما توجیه قانونی برای آن داشته باشیم می توانیم از سند تعدیل ماهیت پایان دوره و سند تعدیل ماهیت ابتدای دوره استفاده نمائیم.

نکته ۱ ) برای صدور سند تعدیل ماهیت یا سند خلاف ماهیت ،لازم هست در ابتدا سند بستن حسابهای سود و زیانی صادر شده باشد.

نکته ۲ ) برای حسابهای زیر مجموعه حساب موجودی نقد و بانک،هیچ گاه نمی توان سند تعدیل ماهیت صادر کرد.  

آموزش نحوه صدور سند تعدیل ماهیت

برای صدور سند تعدیل ماهیت کافی است حسابهایی را که ماهیت آنها خلاف ماهیت تعیین شده اولیه هست را استخراج نمائید.سپس برای آن حساب یک حساب طرف مقابل که از نظر ویژگی ها همسان هستند ولی ماهیت آن خلاف ماهیت تعیین شده اولیه حساب یا حساب های خلاف ماهیت شده هست انتخاب می گردد مثلا اگر حسابهای دریافتنی خلاف ماهیت شده است،طرف مقابل آن می تواند حسابهای پرداختنی باشد.

بعد از آن نسبت به صدور سند تعدیل ماهیت اقدام می کنیم. لطفا به مثال زیر توجه فرمائید:

مطلوبست صدور سند تعدیل ماهیت برای حسابهای فوق.

همانطور که در بالا اشاره کردیم برای صدور سند تعدیل ماهیت نیاز به یک حساب طرف مقابل داریم که برای حسابهای دریافتنی ،حسابهای پرداختنی و برای حسابهای پرداختنی از حسابهای دریافتنی استفاده  می کنیم.از این رو سند حسابداری تعدیل ماهیت به شرح زیر می باشد:

در جدول فوق سند حسابداری تعدیل ماهیت حسابها پایان دوره صادر شده است.حال فقط باید سند تعدیل ماهیت حسابها اول دوره هم صادر گردد.در سند  تعدیل ماهیت حسابها اول دوره سند فوق بصورت معکوس صادر می شود و بدین ترتیب مانده حسابها مجددا اصلاح می گردد.

نحوه صدور سند اختتامیه

برای صدور سند اختتامیه کافی است اقلام بدهکار را بستانکار و اقلام بستانکار را بدهکار کنیم.مانده حساب‌های دائمی به صورت مستقیم به دوره مالی بعد منتقل می‌شود.

برای این کار از حساب “تراز اختتامیه” استفاده می‌کنیم. بدین صورت که تمام حساب‌های دائم که دارای مانده بستانکار هستند را بدهکار کرده و حساب تراز اختتامیه را بستانکار می‌کنیم. سپس تراز اختتامیه را معادل مانده حساب‌های با مانده بدهکار، بدهکار می کنیم و همه حساب‌های دارای مانده بدهکار را بستانکار می‌کنیم.به مثال زیر توجه فرمائید:

سند اختتامیه برای حساب های فوق به شرح زیر می باشد:

سند اختتامیه با استفاده از اطلاعات مثال صادر گردید.سند اختتامیه یکی از بزرگترین سندهای حسابداری تمامی کسب و کارهاست و اگر شما از نرم افزارهای حسابداری استفاده می نمائید به احتمال خیلی زیاد این نرم افزارها قابلیت صدور سند اختتامیه را دارا می باشند.و نیازی به صدور سند اختتامیه بصورت دستی در پایان سال مالی نمی باشد.

صدور سند افتتاحیه

بعد از اینکه سند اختتامیه را صادر کردیم نوبت می رسد به انتقال مانده حسابها به سال بعد.انتقال مانده حسابها به سال بعد از طریق سند افتتاحیه انجام می گیرد.در سند افتتاحیه ما مانده حسابهای سال قبل را عینا و با ماهیت درت و صحیح به سال بعد منتقل می کنیم و تراز افتتاحیه بدهکار یا بستانکار می گردد.

در مثال بالا تمامی اقلامی که بستانکار شده اند مجددا بدهکار شده و حساب تراز افتتاحیه بستانکار می شود و تمامی اقلام بستانکار مجددا بستانکار شده و حساب  تراز افتتاحیه بدهکار می گردد و بدین ترتیب مانده حسابها به سال بعد انتقال می یابد.

  نکات اضافه تر:

محاسبه اندوخته قانونی و سایر اندوخته‌ها

اندوخته قانونی بخشی از سود خالص هر سال است که طبق ماده ۱۴۰ اصلاحیه قانون تجارت باید به عنوان ذخیره قانونی در نظر گرفته شود. طبق قانون تجارت باید هر ساله معادل ۵% سود شرکت جهت اندوخته قانونی ذخیره شود تا میزان آن به  ۱۰%سرمایه برسد. پس از اینکه مقدار اندوخته قانونی با ۱۰% سرمایه شرکت برابر شد الزامی به ذخیره مقدار بیشتر وجود ندارد و اختیاری است.

 نکته: طبق ماده ۲۳۸ اصلاحیه قانون تجارت، مبنای محاسبه اندوخته قانونی ، سود خالص پس از وضع زیان‌های وارده در سال‌های قبل است. بنابراین، در شرایطی که شرکت زیان انباشته (سنواتی) دارد، تنها، رقم سود خالص سال جاری نباید مبنای محاسبه اندوخته قانونی قرار گیرد بلکه لازم است جمع زیان سنواتی از رقم سود خالص سال جاری کسر و یک بیستم مازاد محاسبه و به عنوان اندوخته قانونی در نظر گرفته شود .

سایر اندوخته‌ها

در نظر گرفتن سایر اندوخته‌ها مانند اندوخته عمومی و احتیاطی اختیاری و در صورت تصمیم هیات مدیره انجام می گیرد. این اندوخته‌ها نیز از سود خالص و مطابق مصوبه هیات مدیره در نظر گرفته می شوند.

در این پست تلاش کردیم تا اطلاعات کاملی از عملیات پایان سال مالی و سند بستن حسابهای سود و زیانی و سند اختتامیه و افتتاحیه در اختیار شما عزیزان قرار بدهیم.امیدواریم که این پست مورد استفاده شما کاربران قرار گرفته باشد.میتونین از پنل کاربری تون به این مطلب امتیاز بدهید.همچنین نظرات خودتان را در جهت افزایش و ارتقاء کیفیت این مطلب با ما در میان بگذارید.