نگاهی به تکالیف و حقوق مودیان در قانون مالیاتها

یکی از ارکان و اجزای قانون مالیاتهای مستقیم، تبیین وظایف و تکالیف مودیان جهت شفاف سازی و تنویر افکار عمومی است تا با عمل به موارد قانونی مصوب و مدون، از تضییع حقوق مودیان جلوگیری شده و در چارچوب قانون، مالیات و حقوق حقه دولت استیفا گردد.

در قانون مالیاتهای مستقیم در چند بند و ماده صراحتا به وظایف و تکالیف قانونی مودیان مالیاتی اشاره شده و توضیحات کافی در این خصوص داده شده است.

• یکی از وظایف اصلی و اساسی هر مودی چه حقیقی و چه حقوقی ، ارائه اظهار نامه مالیاتی صحیح در موعد مقرر می باشد.

در باب اول قانون مالیاتها اشخاص حقیقی و اصناف مشمول مالیات ذکر شده مکلف شده اند نسبت به ارائه اظهارنامه مالیاتی خود اقدام کرده و اطلاعات مربوط به شغل و در آمد خود را برای احتساب مالیات به اداره امور مالیاتی ارائه نمایند .

• در ماده ۱۷۷ تاکید شده صاحبان مشاغل ظرف چهار ماه از تاریخ شروع فعالیت ، مراتب را کتبا به اداره امور مالیاتی محل اعلام نمایند و در ادامه آمده : عدم انجام دادن تکلیف فوق در مهلت مقرر مشمول جریمه ای معادل ده در صد ( ۱۰% ) مالیات قطعی و نیز موجب محرومیت از کلیه تسهیلات و معافیتهای مالیاتی تا تاریخ شناسایی توسط اداره امور مالیاتی خواهد بود.
•  ماده ۱۷۹ یکی دیگر از وظایف و تکالیف مودیان را مشخص کرده و توضیح داده است : در صورتی که مودی محلهای متعدد برای سکونت خود داشته باشد مکلف است یکی از آنها را به عنوان محل سکونت اصلی معرفی نماید و گرنه اداره امور مالیاتی می تواند هر یک از محلهای سکونت مودی را محل سکونت اصلی تلقی نماید.
• از آنجا که خط مشی و رویکرد اصلی دولت تکریم مردم و احترام به حقوق آنها می باشد لذا در همین راستا و برای تحقق عدالت مالیاتی در قانون مالیاتها حقوق قانونی مودیان مالیاتی ذکر شده و چگونگی تعامل دستگاه مالیاتی با آنها توضیح داده شده است . علاوه بر آن برای مودیان خوش حساب و کسانی که در زمان مقرر قانونی نسبت به ارائه اظهار نامه خود اقدام کرده و اطلاعات صحیح از درآمد و کسب و کار خود را بدهند تشویقاتی نیز در نظر گرفته شده است.
•  به عنوان نمونه در خصوص حقوق مودیان در ماده ۲۳۷ قانون مالیاتها، آمده است :

در صورت استعلام مودی از نحوه تشخیص مالیات ، امضا کنندگان برگ تشخیص مکلف اند جزئیات گزارشی را که مبنای صدور برگ تشخیص قرار گرفته است به مودی اعلام نمایند و هر گونه توضیحی را در این خصوص بخواهد به او بدهند.

•  همچنین در ماده ۲۴۲ قید شده اداره امور مالیاتی موظف است در هر مورد که به علت اشتباه در محاسبه ، مالیات اضافی دریافت شده است و همچنین در مواردی که مالیاتی طبق مقررات این قانون قابل استرداد می باشد، وجه قابل استرداد را از محل وصولی جاری ظرف یک ماه به مودی پرداخت کند.
•  یکی دیگر از حقوق مودیان در ماده ۲۴۳ قانون مالیاتها ذکر شده است در این ماده، چگونگی پیگیری اعتراض مودی به مالیات اضافی و مراجعه به هیئت حل اختلاف مالیاتی توضیح داده شده است که تمام مواد و بندهای یاد شده فوق، نمونه عینی در نظر گرفتن حقوق مودیان و برقراری تمهیدات لازم برای تحقق عدالت مالیاتی و به تبع آن عدالت اجتماعی است و همه اینها نشان از اهتمام ویژه نظام ودستگاه مالیاتی برای ترویج فرهنگ مالیاتی و تلاش برای اقناع افکار عمومی و افزایش اعتماد جامعه برای مشارکت بیشتر در پرداخت مالیات می باشد.

منبع:سازمان امور مالیاتی