آشنایی با اعتبارات اسنادی و مفاهیم آن

مقدمه :

فرض کنید می خواهید کالایی را در داخل کشور بخرید،چگونه عمل می کنید؟ اکنون حالتی را در نظر بگیریدکه کالایی را از یک شرکت خارجی بخرید ،با چه موانعی روبرو هستید؟ وجود مخاطراتی گه  در بازرگانی بین المللی می باشد از قبیل:

1. عدم اعتماد طرفین معامله
2. تفاوت قوانین و مقررات تجاری
3. دوری مسافت و.....

باعث شد تا در بانکداری بین المللی سیستمی بنام LC بوجود آید.  

تعریف اعتبارات اسنادی :

اعتبار اسنادی تعهد بانکی است به خریدار وفروشنده ،مشروط به اینکه خریدار کالای خود را با همان کیفیت و تعداد درخواستی دریافت  کند و فروشنده در قبال تحویل کالای خود به شرکت مبلغ تعیین شده را دریافت کند

مزایای اعتبار اسنادی :

1. اطمینان فروشنده از اینکه پس از ارایه اسناد حمل، وجه اعتبار را مطابق شرایط اعتبار از بانک کارگزار یا تاییدکننده دریافت میکند
2.  امکان کنترل تاریخ حمل و تحویل نهایی کالا.
3.  تحصیل اسناد حمل مطابق با مفاد موافقت اولیه تحت شرایط قرارداد میان طرفین
4. اطمینان از اینکه پرداخت وجه اعتبار به فروشنده فقط بعد از انتقال و فک مالکیت کالا از وی صورت میگیرد .
5.  امکان کسب تسهیلات بیشتر برای فروشنده در مقابل اعتبار گشایش یافته برای تهیه کالای سفارش شده
6. تعهد بانک برای پرداخت بها در معاملات بجای فرد فروشنده

 

 طرفین اعتبار اسنادی :

 

1. خریدار یا متقاضی: شخص حقیقی یا حقوقی که درخواست گشایش اعتبار به نفع فروشنده می کند
2. فروشنده یا ذی نفع
3. بانک گشایش کننده (ISSUING BANK)4) بانکی است که در کشور خریدار واقع شده وبه درخواست خریدار به نفع فروشنده اعتبار باز می کند.
4. بانک ابلاغ کننده(ADVISING BANK)این بانک از سوی بانک گشاینده اعتبار تعیین شده تا متن اعتبار را به ذی نفع اعلام کند که به نفع وی اعتبار گشایش یافته است.این بانک در کشور ذینفع واقع شده و می تواند شعبه ای از بانک  گشایس کننده باشد .

 

فرآیند خرید کالا از طریق اعتبارات اسنادی

1. پس از حصول توافق بین خریدار و فروشنده ،درخواست افتتاح اعتباروگشایش اعتبار توسط خریدار به بانک گشاینده اعتبار ارائه می شود
2. بانک خریدار پس از حصول اطمینان از نحوه صحیح تنظیم مدارک،اعتبار را افتتاح نموده ،آن را جهت ابلاغ
3. به فروشنده به بانک کارگزار فروشنده ابلاغ می کند.
4. بانک ابلاغ کننده پس از دریافت پیام و حصول اطمینان خاطر اعتبار را به ذی نفع ابلاغ می نماید.
5. ذی نفع (فروشنده)اعتبار دریافتی رابا توجه به توافق به عمل آمده قبلی رسیدگی می نماید و در صورت تطابق با توافق های به عمل آمده،آن را می پذیرد
6. کالا ارسال می گردد وفروشنده اسناد مورد لزوم را آماده و به بانک ابلاغ کننده اعلام می نماید
7. بانک کارگزار پس پس از حصول اطمینان از تطابق اسناد واصله با شرایط افتتاح شده ،اسناد را به بانک گشایش کننده ارسال می دارد و چنانچه اعتباربه صورت دیداری باشد بهای اسناد را به ذی نفع پرداخت و با توجه به شرایط اعتبار نسبت به وصول وجه پرداختی اقدام خواهد نمود
8. بانک گشایش کننده اسناد واصله را پس از رسیدگی اسناد واصله با شرایط اعتبار ،حساب خریدار را بدهکار نموده و اسناد را در اختیارخریدار قرار میدهد.

 

انواع اعتبارات اسنادی از نظر تعهد وثبات

 

• LCهای قابل برگشت

 در این نوع اعتبار ، خریدار و یا بانک گشایش کننده اعتبار میتواند بدون اطلاع ذینفع ، هرگونه تغییر یا اصلاحی در شرایط اعتبار بوجود آورد(بدون اجازه فروشنده)واضح است از این نوع اعتبار استفاده چندانی نمیشود زیرا فروشنده اطمینان لازم را نسبت به پایدار ماندن اعتبار و انجام تعهدات خریدار ندارد

• های غیر قابل برگشتLCب)

در اعتبار اسنادی غیر قابل برگشت هرگونه تغییر شرایط اعتبار از جانب خریدار یا بانک گشایش کننده اعتبار موکول به موافقت و رضایت فروشنده بوده. فروشندگان معمولا از این گونه اعتبار استقبال بیشتری میکنند. براساس آخرین مقررات اتاق بازرگانی بین الملل در صورت عدم تصریح و سکوت در اعتبار اسنادی مبنی بر قابل برگشت یا غیر قابل برگشت بودن آن ، اعتبار غیر قابل برگشت خواهد بود.

• LC های تائید شده (Confirmed L/C)

اعتباری است که خریدار ملزم میشود تا اعتبار صادره از سوی بانک خود را به تایید هر بانک معتبر دیگر که مورد نظر فروشنده است، برساند.تایید در مواقعی خواسته می شود که:

1. کشور گشایش کننده اعتبار دچار بحران سیاسی یا اقتصادی باشد
2. بانک گشایش کننده اعتبار خوبی نداشته باشد

هم اکنون بسیاری از فروشندگان خارجی تقاضای اعتبارات تایید شده از خریداران ایرانی میکنند که این مسئله به دو دلیل میباشد اولا وضعیت سیاسی و اقتصادی متزلزل ثانیا در سالهای پس از جنگ ایران و عراق بدلیل کمبود ارز در سیستم بانکی کشور ، بانک مرکزی خریداران را به به گشایش اعتبارات یوزانس (نسیه) ترغیب کرد در حالیکه بانک مرکزی در زمان سررسید اعتبارات توانایی پرداخت مبلغ اعتبار را نداشت که باعث تاخیرهای بلند مدت در پرداخت مبلغ اعتبارات به فروشندگان شد که باعث بی اعتمادی فروشندگان به بانکهای ایرانی شد.

Silent Confirmationچیست؟ 

بعضی مواقع بانک گشایش کننده قبول نمی کند (به خاطر اعتبار بین بانکها) که مورد تائید قرار گیرد و همچنین فروشنده خریدار را ملزم به گرفتن اعتبار کرده است. در این گونه موارد خریدار به بانک ثالث معتبر بین المللی که معمولا اعتبار می دهد مراجعه می کند و با پرداخت حق تائید درخواست اعتبار تائید شده را می کند. و این بانک مستقل از بانک گشاینده ضمن تائید بانک گشاینده متعهد به پرداخت می گردد.

تقیسم بندی اعتبارات اسنادی از نظر پرداخت

• نقدی ودیداری

در صورت نقدی بودن بانک پس از وصول اسناد و عدم مغایرت اسناد ملزم به پرداخت مبلغ اعتبار است.

• پرداخت موخر                                                                                                                :

ذینفع پس از ارائه اسناد بدون مغایرت به بانک در زمانی معین در آینده مبلغ اعتبار را دریافت خواهد کرد. مثلا اگر موخر ۹۰ روزه باشد ذینفع ۹۰ روز بعد از ارائه اسناد مبلغ را دریافت می کند در این روش برات رد و بدل نمی شود. بنابر این روش بسیار خوبی برای خریدار است.

• یوزانس

یوزانس یعنی فرجه و مهلت،یوزانس فرجه یا مهلتی است که فروشنده (صادر کننده) در قبال دریافت بهره بعلاوه مبلغ معامله به خریدار میدهد.

در یوزانس یک شرکت ثالث که شرکت تامین کننده مالی Financer (فایننسر) نامیده می‌شود وارد معامله می‌گردد و مبلغ معامله را در روز معامله اسناد به فروشنده پرداخت می‌کند و در زمان سررسید اصل و بهره یوزانس را از خریدار اخذ می‌کند.

اعتبارات یوزانس معمولا ۶، ۹، ۱۲، ۱۸، و یا دو ساله قابل گشایش می‌باشد. چنانچه شرکت الف اعتبار اسنادی یوزانس یک ساله به نفع شرکت ب گشایش کرده باشد و شرکت ب اسناد حمل بدون مغایرت را مثلا در تاریخ ۱/۵/۸۵ به بانک معامله کننده ارائه کرده باشد درست یکسال بعد از این تاریخ مبلغ اعتبار را دریافت خواهد کرد.

بهره یوزانس کشور خریدار توسط فاکتور‌های مختلف سیاسی - اقتصادی در بازار جهانی تعیین می‌گردد.

انواع اعتبار از نظر تکنیک های بانکی

 

• RED CLAUSE L/C-اعتبار اسنادی با شرط قرمز

اعتباری است که در آن مبلغی بابت پیش پرداخت تعیین شده وبه فروشنده اجازه می دهد پیش از حمل ویا ارائه مدارک حمل در قبال ارائه رسید مبلغی را دریافت دارد.در گذشته این مجوز در متن اعتبار با رنگ قرمزمشخص می گردید.و بر دو نوع است :

1. چنانچه بانک فقط یک رسید ساده بگیردوپیش پرداخت اعتبار را به فروشنده بپردازد به آن CLEAN  RED CLOUS
2. چنانچه بانک تضمین و تعهد بگیرد(ضمانت نامه یا سند) DOCUMANTARYCLEAN  RED CLOUS

• اعتبار چرخشی یا گردان

اعتباری است که بدون نیاز به به اصلاحیه و با توجه به شرایطی خاص که در اعتبار در نظر گرفته شده خود به خود تجدید می شود .زمانی که خریدار کالایی را به طور مداوم مصرف می کند از این نوع اعتبار استفاده می نماید.

مثال: شرکت کالای نفت ایران برای خرید خود از شرکت انگلیسی یک اعتبار به نفع دفتر خود در لندن به ارزش ۱۰ میلیون دلار گشایش می کند و طبق متن اعتبار به دفتر خود اجازه می دهد به تعداد مثلا ۱۰ بار  تا همین سقف کالا خریداری کرده و به ایران بفرستد و به ازای تحویل اسناد به بانک مبلغ خود را دریافت کند.

*در ایران چند شرکت وابسته به وزارت نفت ونیرو از این نوع اعتبار استفاده می کنند

• اعتبار اسنادی مستقیم یا بدون واسطه

دراین مورد بانک گشاینده اعتبار، عملیات ابلاغ و پرداخت به ذی نفع را نیز به عهده دارد و فروشنده با ارسال اسناد حمل به همین بانک گشایش کننده مبلغ درخواستی را دریافت می کند .این روش زمانی به کار میرود که فروشنده به بانک گشایش کننده اعتماد دارد.(این  نوع اعتبار قابل انتقال به شخص ثالث نیست)

این  اعتبار روش خوبی برای استفاده در گشایش اعتبارات ریالی داخل کشور می باشد .در حال حاضر اعتبار ریالی در داخل ایران رو به افزایش است.

• اعتبار اسنادی سبد خرید -SHOPPING  BAG4

این نوع اعتبار ،اعتباری است گردان که معمولا خریداران برای نمایندگان خود در کشور فروشنده افتتاح   را به او واگذار LCمی نمایند.به عبارت دیگر نماینده از هر کسی که می خواهد جنس می خرد و بخشی از می نماید .همانند کسی که با یک سبد در دست به هر جایی که میرود مبلغی را منتقل کرده و جنسی می خرد.

• اعتبار اسنادی پوششی

چنانچه بانک گشایش کننده نزد بانک ابلاغ کننده ،حساب به ارزاعتبار  نداشته باشد ،مثلا بخواهیم اعتباری به نفع یک ذی نفع در سوئیس و برحسب دلار افتتاح نماییم ،امادر بانک سوئیسی اعتبار نداشته باشیم می توانیم اعتبار را از طریق بانک سوئیسی ابلاغ و از او بخواهیم اسناد را پس از دریافت و قبولی ،وجه اسناد را از طریق بانک ثالثی (که حساب به ارز اعتبار نزد او وجود دارد مطالبه نماید)

• اعتبار ترانزیت

صادرکنندگان و وارد کنندگانی که خواهان خرید از کشور هایی می باشند که با کشور مطبوعشان دارای روابط بانکی نیستند می توانند از مزایای اعتبار ترانزیت استفاده کنند.

مثلا چنانچه اعتباری را از ایران برای ویتنام گشایش کنیم و کارگزاری در ویتنام نداشته باشیم اعتبار  را به ذی نفع در ویتنام ابلاغLC به شعبه یک بانک مثلا در لندن داده و از او درخواست می نماییم تا نماید .

• اعتبار اتکایی (پشت به پشت) -BACK  TO BACK7

این اعتبار زمانی است که فروشنده بخواهد به پشتیبانی اعتبار باز شده توسط خریدار اعتبار دیگری گشایش کند (اعتبار اول وثیقه اعتبار دوم می باشد ).این اعتبار به دلایلی مثل:

1. فروشنده توانایی ساخت وارسال محموله را در زمان سررسید را ندارد
2. فروشنده وجه کافی برای پرداخت به پیمانکاران ندارد

در این روش بانک منتخب برای اعتبار دوم بانک گشایش کننده می شود و فروشنده به باز کننده اعتبار تبدیل می شود . فروشنده اول از(خریدار دوم )از فروشنده دوم می خواهد که محموله را به بندر مورد نظر خریدار حمل کند .

فرآیند اعتبارات اسنادی اتکایی

 

INCOTERMS چیست؟

INTERNATIONAL COMMERRCE  TERMS

اصطلاحات بازرگانی بین المللی

وجود مشکلاتی که درتجارت بین المللی بود باعث شد تا اتاق بازرگانی بین المللی در سال۱۹۲۰در پاریس تاسیس شود و در سال ۱۹۹۳طی اجلاسی در وین مقررات یکسانی راچاپ و تدوین نموده است که به  INCOTERMS معروف شده ودر سال ۲۰۰۰ موردتجدید نظر قرار گرفته است و ملاک عمل بانک هااست . لازم به ذکر است که مسایلی از قبیل شرایط تحویل کالا از قبیل:  FOB-CIF  ومقررات اعتبارات اسنادی در INCOTERMS  آمده است.

SWIFT چیست؟

SOCITY  FOR WORLD WIED INTERBANKIING FINANTIAL TELECOMMUNICATION

جامعه جهانی ارتباطات مالی بین بانکی

بانک ها جهت ابلاغ یا درخواست گشایش اعتبار واصولا هر عملیات بانکی از سیستم منحصر به  فرد بین بانکی استفاده می کنند.که جانشین تلکس شده است ودارای مزایایی از قبیل :

1. سرعت بالا
2. امنیت بالا

می باشد.

شبکه جهانی سوئیت کدهایی را برای رجوع آسانتر مشخص کرده که هر کد مشخص کننده عملیات خاص بانکی می باشد مثلا :درج کد ۷۰۰مشخص می کند سوئیفت مربوط به گشایش اعتبار است .

حسابداری اعتبارات اسنادی

با گشایش اعتبار اسنادی توسط بانک شماره مخصوصی به اعتبار اسنادی تعلق می گیرد که خریدار در دفاتر خود حسابی با عنوان حساب اعتبار اسنادی با شماره مذکور افتتاح و عملیات حسابداری را به شرح زیر انجام می دهد:

الف) اعتبار اسنادی شماره۲۴۸/۵۰۸/۴۵۰         **************

سپرده ثبت سفارش  بدهکار
کارمزد ثبت سفارش  بدهکار
کامزد بانک باز کننده اعتبار بدهکار
	بانک   بدهکار

ب) اعتبار اسنادی شماره ۲۴۸/۵۰۸/۴۵۰        ******

حق بیمه   بدهکار
	بانک بستانکار

  ج)اعتبار اسنادی شماره ۲۴۸/۵۰۸/ ۴۵۰               *******  

هزینه ترخیص  بدهکار
کرایه بدهکار
	بانک بستانکار

ثبت بابت مخارج ترخیص کالا و کرایه   د)

بانک    بدهکار
	اعتبار اسنادی شماره ۲۴۸/۵۰۸/ ۴۵۰    بستانکار

  ثبت بابت برگشت قسمتی از سفارش که انجام نشده است   ن)

موجودی کالا بدهکار
	اعتبار اسنادی شماره ۲۴۸/۵۰۸/ ۴۵۰   بستانکار

  ثبت بابت دریافت سفارش(موجودی کالا) و بستن اعتبار شماره ۲۴۸/۵۰۸/ ۴۵۰